Kaixo: R_600 ikastaroa dela eta, Euskal Musika lanari buruzko web orriaren helbidea hementxe duzue:
Euskal_Musika
Gure taldeko ikaskideei, irakasleei, bereziki gure tutoreari eta Dolaretxeko taldeari eskertu nahi diegu beraien laguntzagatik.
Gozatu duzuelakoan:
Mila esker.
2008/2.txanda
Eva, Cristina, Alfonso.
2008/02/27
ILARGIAREN ALABA - Toti Martinez de Lezea
ILARGIAREN ALABA
TOTI MARTINEZ DE LEZEA
Historia 1610. urtean gertatzen da. Benetan iluna orduko garaia ¡ .Kristautasuna eta aintzineko sinesmenak elkarren auzokideak dira Zugarramurdi aldean. Eleizaren boterea ,Valle Alvarado inkisidorearen bidez, nagusi izango da hango inguruan, Deaubruak bataila hau galdu egin du-eta. Handik dabiltza bere jarratzaileak, galtzaileak, hirurehun pertsona edo Logronorako bidean. Horien artean Estebania, Madalenen ama. Autofedea hasteko dago Logronon eta Madalenek sorginkeriaz akusatutakoen arrastoa jarraitzen du ama salbatzeko .
Bidetik zenbait oztopori egin beharko dio aurre, baina azkenean ama etxera bueltatzea lortzen du.
Totik hiztegi erreza eta esaldi laburrak erabili ditu. Gertaerak jarraian suertatzen dira. Ez dago inolako azpilanik .Irakurleak ez du pentsatzeko edota parte hartzeko aukerarik.
Toti ,betidanik izan da nire gustoko idazlea , baina bere liburu hau ez zait gustatu, nobela baino ipuina ematen du. Benetan izan da sorpresa niretzako ¡ .Irakurtzeko erreza denez nik euskeraz ikasten hasten direnei gomendatuko nieke, baina ez zuei. Hala ere, beti da aukera ona liburu bat irakurtzea ! .
TOTI MARTINEZ DE LEZEA
Historia 1610. urtean gertatzen da. Benetan iluna orduko garaia ¡ .Kristautasuna eta aintzineko sinesmenak elkarren auzokideak dira Zugarramurdi aldean. Eleizaren boterea ,Valle Alvarado inkisidorearen bidez, nagusi izango da hango inguruan, Deaubruak bataila hau galdu egin du-eta. Handik dabiltza bere jarratzaileak, galtzaileak, hirurehun pertsona edo Logronorako bidean. Horien artean Estebania, Madalenen ama. Autofedea hasteko dago Logronon eta Madalenek sorginkeriaz akusatutakoen arrastoa jarraitzen du ama salbatzeko .
Bidetik zenbait oztopori egin beharko dio aurre, baina azkenean ama etxera bueltatzea lortzen du.
Totik hiztegi erreza eta esaldi laburrak erabili ditu. Gertaerak jarraian suertatzen dira. Ez dago inolako azpilanik .Irakurleak ez du pentsatzeko edota parte hartzeko aukerarik.
Toti ,betidanik izan da nire gustoko idazlea , baina bere liburu hau ez zait gustatu, nobela baino ipuina ematen du. Benetan izan da sorpresa niretzako ¡ .Irakurtzeko erreza denez nik euskeraz ikasten hasten direnei gomendatuko nieke, baina ez zuei. Hala ere, beti da aukera ona liburu bat irakurtzea ! .
2008/02/20
0TTO PETTE.HILEAN BIZIAN BEZALA,Anjel Lertxundi
Liburu hau irakurtzen hasi nintzenean -orain dela hamabi urte- tortura inguruko pasarteak ezin irentsi eta etxeko apalategi batean geratu zen hautsak hartzen berriro eskuetara etorri zitzaidan arte.
Aitortu behar dut Erdi Aroko gertaera ilunak ez ditudala gustuko,gogaitu egiten nautela torturetako pasarteek,deskripzio luzeek aspertu egiten nautela.
Hala ere, uda honetan, Ildefonso Falcones idazlearen "La Catedral del Mar" eleberria irakurri dut eta gustatu bazait ere,hainbat deskripzio luze eta amaigabe asko gainetik pasatu ditut. Badute antzekotasunik Lertxundirenak eta Falconenak,biak Erdi Aroan kokatzen dira, biek legenarra zabaldu zen garai ilunak lantzen dituzte.
Hizkuntza aldetik azpimarratu behar dut irabazi egin nauela Lertxundik.Zelango lexiko aberatsa,zelango estilo dotorea! Istorioak atrapatu egin nau,garai hartako usaia heldu zait bere hitzetatik,harritu egin nau ez jakiteak zer gertatuko zen gero,espero ez dugunarekin datorkigu eta idazlea.
Zazpi kapitulutan dago banatuta liburua.Lehenengoa sarrera modukoa da eta bertan pertsonai nagusiak ezagutaraziko zaizkigu: Otto Pette baroneta-Jauregiko Nagusia- eta Jauregiaren jabetza zalantzan jarriko dion Arrotza.Hurrengo kapituluetan eta txanda hartuz, bakoitzak bere bizitzako pasarteak kontatuko ditu.Horrela ezagutuko dugu adibidez Otto Pette eta bere loba Grazibelen arteko maitasuna.
Ottok ez daki etxean ezustean agertu zaion Arrotza nor izan daitekeen.Arrotzak ez dio bidea erraztuko baina lagunduko dio bere bizitzari errepasoa egiten;horretarako Arrotzak mozorro asko erabiliko ditu :kapitulu batean Errondal izango da :Erregeari bere primuaren jaiotza ospatzeko kuadro bat oparituko diona;beste batean Battis Toberaren itxura hartuko du:txakur txiki baten konpinian itsuarenak eginez,itsu koplak kantatzen dituena;gero Manex Muxela trepetaria izango da.
Ottok bere bizitzan etsai asko egin ditu,Erregearen faborea lortu nahian elizarekin neurtzen du behin eta berriro bere poterea,Aba Yakuerekin,hain zuzen ere.
Baina nor da etxean kontu eske sartu zaion Arrotza? Errondal,Battis Tobera,Manex Muxela,Aba Yakue, Pikardit frailea ala Erregea bera? Badute guztiek balbea,mendekua hartzeko arrazoiren bat.Sodoma eta Gomorrak sua hartu zuten bezala sua hartuko du legenarrak jota dagoen herriak eta baronetak aurrez aurre kontu eske etorri zaion Arrotza,Jaun Beltza dela jakingo du :HERIOTZA eta hilean bizian bezala bakardade gorrian etorriko zaio betirako gau iluna.
Aitortu behar dut Erdi Aroko gertaera ilunak ez ditudala gustuko,gogaitu egiten nautela torturetako pasarteek,deskripzio luzeek aspertu egiten nautela.
Hala ere, uda honetan, Ildefonso Falcones idazlearen "La Catedral del Mar" eleberria irakurri dut eta gustatu bazait ere,hainbat deskripzio luze eta amaigabe asko gainetik pasatu ditut. Badute antzekotasunik Lertxundirenak eta Falconenak,biak Erdi Aroan kokatzen dira, biek legenarra zabaldu zen garai ilunak lantzen dituzte.
Hizkuntza aldetik azpimarratu behar dut irabazi egin nauela Lertxundik.Zelango lexiko aberatsa,zelango estilo dotorea! Istorioak atrapatu egin nau,garai hartako usaia heldu zait bere hitzetatik,harritu egin nau ez jakiteak zer gertatuko zen gero,espero ez dugunarekin datorkigu eta idazlea.
Zazpi kapitulutan dago banatuta liburua.Lehenengoa sarrera modukoa da eta bertan pertsonai nagusiak ezagutaraziko zaizkigu: Otto Pette baroneta-Jauregiko Nagusia- eta Jauregiaren jabetza zalantzan jarriko dion Arrotza.Hurrengo kapituluetan eta txanda hartuz, bakoitzak bere bizitzako pasarteak kontatuko ditu.Horrela ezagutuko dugu adibidez Otto Pette eta bere loba Grazibelen arteko maitasuna.
Ottok ez daki etxean ezustean agertu zaion Arrotza nor izan daitekeen.Arrotzak ez dio bidea erraztuko baina lagunduko dio bere bizitzari errepasoa egiten;horretarako Arrotzak mozorro asko erabiliko ditu :kapitulu batean Errondal izango da :Erregeari bere primuaren jaiotza ospatzeko kuadro bat oparituko diona;beste batean Battis Toberaren itxura hartuko du:txakur txiki baten konpinian itsuarenak eginez,itsu koplak kantatzen dituena;gero Manex Muxela trepetaria izango da.
Ottok bere bizitzan etsai asko egin ditu,Erregearen faborea lortu nahian elizarekin neurtzen du behin eta berriro bere poterea,Aba Yakuerekin,hain zuzen ere.
Baina nor da etxean kontu eske sartu zaion Arrotza? Errondal,Battis Tobera,Manex Muxela,Aba Yakue, Pikardit frailea ala Erregea bera? Badute guztiek balbea,mendekua hartzeko arrazoiren bat.Sodoma eta Gomorrak sua hartu zuten bezala sua hartuko du legenarrak jota dagoen herriak eta baronetak aurrez aurre kontu eske etorri zaion Arrotza,Jaun Beltza dela jakingo du :HERIOTZA eta hilean bizian bezala bakardade gorrian etorriko zaio betirako gau iluna.
Ipuin batean bezala,J.M.Irigoien
Bada pare bat urte edo Irigoienen "Ipuin batean bezala" liburua irakurri nuela. Izenburuak "ipuina"aipatzen du eta ipuin tadizionaletan egon badaude istorio tristeak baina ez dute inoiz amaiera txarrik edo hori erakutsi ziguten behintzat txikitan.
Liburu honetan protagonista nagusiak badu istorio samingarria,errealitatea zein krudela izan daitekeen erakusten diguna.Maitasunaren bila egiten duen ibilbidean gaixotu egiten da:alde batetik ,arima eta bestetik ,gorputza gaixotzen zaizkio. Gorputzarenak ez du bueltarik,ihesak jota baitago;arimarenak bai,ordea.Ibilbide honetan,porrot batzuen ondoren, benetako maitasunari begiratuko dio begietara:badu gizon zintzo bat bere ondoan,amarekiko maitasuna eta konfidantza bereganatzen lagunduko diona;badu alaba bat,bera hil eta gero bere oroimena gordeko duena.Baina bizitzak baditu bere arauak eta alabak ere amaren bidea jarraituko du. Hori gertatu aurretik baina, ingurukoen izua ezagutuko du;eta izu horrek batzuen bizitzatik baztertuko duen bezala,besteengana hurbilduko du.Heriotzak sufrimendutik aske uzten ditu narratzailea eta bere alaba.
Istorioaren beste narratzaileak (aita) eskua luzatuko die sufritzen dutenei,ipuin batean bezala aurrera jarraituko du: itxaropena galdu barik.
Liburu honek beste bat ekarri dit gogora : Laura Mintegiren "Sisifo maite minez",hain zuzen ere. Istorio bietan protagonista nagusiek emakume izenak dituzte; biei maitasunak bihotza urratu die.
Irakurtzeko liburu erraza hau ere, ezinegon arraroa sortarazi zidana.
Liburu honetan protagonista nagusiak badu istorio samingarria,errealitatea zein krudela izan daitekeen erakusten diguna.Maitasunaren bila egiten duen ibilbidean gaixotu egiten da:alde batetik ,arima eta bestetik ,gorputza gaixotzen zaizkio. Gorputzarenak ez du bueltarik,ihesak jota baitago;arimarenak bai,ordea.Ibilbide honetan,porrot batzuen ondoren, benetako maitasunari begiratuko dio begietara:badu gizon zintzo bat bere ondoan,amarekiko maitasuna eta konfidantza bereganatzen lagunduko diona;badu alaba bat,bera hil eta gero bere oroimena gordeko duena.Baina bizitzak baditu bere arauak eta alabak ere amaren bidea jarraituko du. Hori gertatu aurretik baina, ingurukoen izua ezagutuko du;eta izu horrek batzuen bizitzatik baztertuko duen bezala,besteengana hurbilduko du.Heriotzak sufrimendutik aske uzten ditu narratzailea eta bere alaba.
Istorioaren beste narratzaileak (aita) eskua luzatuko die sufritzen dutenei,ipuin batean bezala aurrera jarraituko du: itxaropena galdu barik.
Liburu honek beste bat ekarri dit gogora : Laura Mintegiren "Sisifo maite minez",hain zuzen ere. Istorio bietan protagonista nagusiek emakume izenak dituzte; biei maitasunak bihotza urratu die.
Irakurtzeko liburu erraza hau ere, ezinegon arraroa sortarazi zidana.
2008/02/19
Sara izeneko gizona
ATXAGA,Bernardo: Sara izeneko gizona, Pamiela, Iruñea, 1996
.
Liburua argitaratu zenean, kritikoek eta Atxagaren literaturan adituek ohartarazi zuten “Obabakoak “ edo “Gizona bere bakardadean” pareko lana irakurri nahi zutenak ez zirela aseko; ordea, irakurtzea atsegin hutsa dutenek ziur gozamena sentituko zutela. Hori izan da nire kasua; hasieratik atseginez irakurri ditut Sara izeneko zelatari karlistaren Etxarri eta Irurtzun inguruetan izandako ibilerak eta gogoetak.
Eleberriaren jatorria nahiko ezohikoa izan da. Ez da autoreak euskaraz egindako nobela bat, baizik eta gazteleraz idatzitako, Un espía llamadoSara, irrati-saiotik abiatuta El Correorako atalka argitaratzeko eleberri euskaratua. Beraz, itzulpena dugu Atxagaren narrazio hau; eta, hala ere, adituek dioten bezala, ez zaio nabaritzen beste hizkuntzatik datorrenik.
Liburua objektu bezala hartuta oso ederra eta goxoa egiten da eskuetan. Erabilitako edizioan azala eta barruko hainbat orrietan marrazki eta lamina dotore daude, batzuk Josemi Goyenak egindakoak, besteak, Baroi G. von Rahdenek 1834. urtean eginiko kartografia.
Martín Saldías, Sara izeneko gizona, da errealitatearen eta literaturaren arteko jolas honen protagonista. Carlosen eta Isabelen jarraitzaileen arteko desadostasunek Lehen Gerra Carlista piztu zutenean, Martín Saldíasek ez zekien historia xume baten jabe izatera iritsiko zenik. Baina jakin badakigu egunerokotasunean egitera ausartzen ez garena, egoera ezohikoetan, askotan gertakariek bultzatuta, gauzatzen dugula. Eta hauxe izan da Sararen kasua. 1834ko uztailaren 14an Zumalakarregiri garrantzi handiko mezua helarazteko asmoz, etsaien (liberalen) goarnizio baten egonleku zen herri fortifikatutik, Etxarri Aranaztik, igaro behar izan zuen; estu eta larri, ikarak akitzeko arriskuan zegoela, liberalek libre utzi zuten zain zeuden espioia andrazkoa (Sara) zelako. Baina esperientziarik gogorrena Carlistarren kanpamenduan, Irurtzunen, izan zuena: Gran Viako konde liberalaren kontrako erasoan parte hartu zuelarik, carlistarren bandotik zauri larriak sortutako bi tiro jaso zituen, eta errudunaren identitateaz azterketak egitean, ohartu zen lagunen artean etsai bat baino gehiago zuela, edo lagunen eta etsaien arteko marra ez dela horren argia.
Beraz, Atxagaren eleberria abenturazkoa izateaz gain, gogoetarako aukera ere bada. Eta hori lortzen du autoreak barne ahotsak, Arenal Kafeko ugazaba–andrearen pentsamenduak, edo epilogo gisa hainbat protagonisten iritziak adierazten dituenean.
.
Liburua argitaratu zenean, kritikoek eta Atxagaren literaturan adituek ohartarazi zuten “Obabakoak “ edo “Gizona bere bakardadean” pareko lana irakurri nahi zutenak ez zirela aseko; ordea, irakurtzea atsegin hutsa dutenek ziur gozamena sentituko zutela. Hori izan da nire kasua; hasieratik atseginez irakurri ditut Sara izeneko zelatari karlistaren Etxarri eta Irurtzun inguruetan izandako ibilerak eta gogoetak.
Eleberriaren jatorria nahiko ezohikoa izan da. Ez da autoreak euskaraz egindako nobela bat, baizik eta gazteleraz idatzitako, Un espía llamadoSara, irrati-saiotik abiatuta El Correorako atalka argitaratzeko eleberri euskaratua. Beraz, itzulpena dugu Atxagaren narrazio hau; eta, hala ere, adituek dioten bezala, ez zaio nabaritzen beste hizkuntzatik datorrenik.
Liburua objektu bezala hartuta oso ederra eta goxoa egiten da eskuetan. Erabilitako edizioan azala eta barruko hainbat orrietan marrazki eta lamina dotore daude, batzuk Josemi Goyenak egindakoak, besteak, Baroi G. von Rahdenek 1834. urtean eginiko kartografia.
Martín Saldías, Sara izeneko gizona, da errealitatearen eta literaturaren arteko jolas honen protagonista. Carlosen eta Isabelen jarraitzaileen arteko desadostasunek Lehen Gerra Carlista piztu zutenean, Martín Saldíasek ez zekien historia xume baten jabe izatera iritsiko zenik. Baina jakin badakigu egunerokotasunean egitera ausartzen ez garena, egoera ezohikoetan, askotan gertakariek bultzatuta, gauzatzen dugula. Eta hauxe izan da Sararen kasua. 1834ko uztailaren 14an Zumalakarregiri garrantzi handiko mezua helarazteko asmoz, etsaien (liberalen) goarnizio baten egonleku zen herri fortifikatutik, Etxarri Aranaztik, igaro behar izan zuen; estu eta larri, ikarak akitzeko arriskuan zegoela, liberalek libre utzi zuten zain zeuden espioia andrazkoa (Sara) zelako. Baina esperientziarik gogorrena Carlistarren kanpamenduan, Irurtzunen, izan zuena: Gran Viako konde liberalaren kontrako erasoan parte hartu zuelarik, carlistarren bandotik zauri larriak sortutako bi tiro jaso zituen, eta errudunaren identitateaz azterketak egitean, ohartu zen lagunen artean etsai bat baino gehiago zuela, edo lagunen eta etsaien arteko marra ez dela horren argia.
Beraz, Atxagaren eleberria abenturazkoa izateaz gain, gogoetarako aukera ere bada. Eta hori lortzen du autoreak barne ahotsak, Arenal Kafeko ugazaba–andrearen pentsamenduak, edo epilogo gisa hainbat protagonisten iritziak adierazten dituenean.
2008/02/16
ZUBIGILEA, Lutxo Egia
ZUBIGILEA
LUTXO EGIA
Zarautz, Susa, 2007
Cristina Usobiagaren komentarioa
Lutxo Egiak nobela honetan gaurkotasun handiko gaia dakarkigu, hots, hiri bateko berritze asmoen egokitasunarena. Hiria Bilbo da eta Bilbok eraldaketa handia jasan du azkenengo urteetan. Baina hirigintza aldaketa horiek burutzeko dauden egitura zaharrak, hots Bilboko zubi zaharrak, ezin dira ahaztu. Iraganak beti orainaldia baldintzatzen du, hemen ikusten den bezala. Nobela honetan bi historia tartekatzen dira, bata gaur egun gertatzen dena, protagonistarena, Bilboko arkitektura estudio batetan lan egiten duena. Italiatik etorriko den arkitekto famatu bati, Enzo Padovanori, Zorrotzaurre ingurua egokitzen lagundu behar diote. Zorrotzaurre irla bezala utzi ala penintsula bihurtu beste zubi bat eraikiz? Tartekatzen den beste istorioa urte asko lehenago hasten da, 1964ean, futbol kopako finala zela eta, Espainia eta Sobietar Batasunaren artean. Bartzelonan ospatu zen eta bertan banderen sabotaia egin nahi zutenak, Dimitri, Andrei eta Sasa Peruarena&Del Val arkitektura estudioari era batetan edo bestean lotuta ikusten ditugu. Narratzailea estudio honetan lan egiten du Andres Peruarenarekin, beste garai bateko Andrei. Ez dakigu narratzailearen izena, lehenengo pertsonan hitz egiten du beti.
Liburua Menorcan hasten da eta Menorcan bukatzen da. Esan bezala, Bartzelona eta Bilbo ere agertzen dira, Bilbo nagusi, noski. Leku guzti hauei buruz informazio zehatza ematen zaigu, hau da, izen propio ugari, toponimoak, jatetxeak, ezaugarri konkretuak, idazleak bere ezagutza jakinarazi izango baligu bezala: “Norwicheko andereak”; “Walkers Salt &Vinegar”; Pariseri buruz hitz egiten duenean, nobelaren hasieran , Toulouse-Lautrec eta bere koadro bat, “La Golue” aipatzen ditu ere. Nobelaren azkenengo partean “El Perro Chico” aukeratzen dute gure pertsonai nagusiek afari inportante bat egiteko. Leku ona, noski.
Nobelaren gaia erakargarria da eta nahiko atsegina da. Baina nik uste dut apur bat korapilatsua dela ere bai, ez bakarrik bi istorioa daudelako, baizik eta erreferentzi asko ez dakigulako nondik datozen, ez dakigu nori buruz ari den hitz egiten, futbolaria, edo banderen ekintzan parte hartzera joan zen bilbotar horietariko bat ... Paragrafo berean iraganako istorioa eta orain aldia nahasten du askotan eta irakurleak ez daki nondik nora dabilen. Idazleak elementu asko sartu ditu nobela labur batetan eta ondorioa ez zaio guztiz borobila atera.
LUTXO EGIA
Zarautz, Susa, 2007
Cristina Usobiagaren komentarioa
Lutxo Egiak nobela honetan gaurkotasun handiko gaia dakarkigu, hots, hiri bateko berritze asmoen egokitasunarena. Hiria Bilbo da eta Bilbok eraldaketa handia jasan du azkenengo urteetan. Baina hirigintza aldaketa horiek burutzeko dauden egitura zaharrak, hots Bilboko zubi zaharrak, ezin dira ahaztu. Iraganak beti orainaldia baldintzatzen du, hemen ikusten den bezala. Nobela honetan bi historia tartekatzen dira, bata gaur egun gertatzen dena, protagonistarena, Bilboko arkitektura estudio batetan lan egiten duena. Italiatik etorriko den arkitekto famatu bati, Enzo Padovanori, Zorrotzaurre ingurua egokitzen lagundu behar diote. Zorrotzaurre irla bezala utzi ala penintsula bihurtu beste zubi bat eraikiz? Tartekatzen den beste istorioa urte asko lehenago hasten da, 1964ean, futbol kopako finala zela eta, Espainia eta Sobietar Batasunaren artean. Bartzelonan ospatu zen eta bertan banderen sabotaia egin nahi zutenak, Dimitri, Andrei eta Sasa Peruarena&Del Val arkitektura estudioari era batetan edo bestean lotuta ikusten ditugu. Narratzailea estudio honetan lan egiten du Andres Peruarenarekin, beste garai bateko Andrei. Ez dakigu narratzailearen izena, lehenengo pertsonan hitz egiten du beti.
Liburua Menorcan hasten da eta Menorcan bukatzen da. Esan bezala, Bartzelona eta Bilbo ere agertzen dira, Bilbo nagusi, noski. Leku guzti hauei buruz informazio zehatza ematen zaigu, hau da, izen propio ugari, toponimoak, jatetxeak, ezaugarri konkretuak, idazleak bere ezagutza jakinarazi izango baligu bezala: “Norwicheko andereak”; “Walkers Salt &Vinegar”; Pariseri buruz hitz egiten duenean, nobelaren hasieran , Toulouse-Lautrec eta bere koadro bat, “La Golue” aipatzen ditu ere. Nobelaren azkenengo partean “El Perro Chico” aukeratzen dute gure pertsonai nagusiek afari inportante bat egiteko. Leku ona, noski.
Nobelaren gaia erakargarria da eta nahiko atsegina da. Baina nik uste dut apur bat korapilatsua dela ere bai, ez bakarrik bi istorioa daudelako, baizik eta erreferentzi asko ez dakigulako nondik datozen, ez dakigu nori buruz ari den hitz egiten, futbolaria, edo banderen ekintzan parte hartzera joan zen bilbotar horietariko bat ... Paragrafo berean iraganako istorioa eta orain aldia nahasten du askotan eta irakurleak ez daki nondik nora dabilen. Idazleak elementu asko sartu ditu nobela labur batetan eta ondorioa ez zaio guztiz borobila atera.
2008/02/15
Mozorroaren xarma
Izenburua: Mozorroaren xarma.
Idazlea: Asel Luzarraga
Argitaletxea: Erein, 2007
Hementxe dugu Begoñako idazlearen hirugarren eleberria. Honetan , gairik garrantzitsuenen artean isolamendua, narkotrafikoa eta homosexualitatea daude, eta guztiak era karikatureskorik edo “mozorroturik” ikusita.
Egian esan, protagonistarik ez dago, baina aipagarria da istoria desberdinak lotzen dituen pertsonaia: Zigor “otaku”euskalduna; hau da, bere logelan isolaturik bizi dena, kanpoko munduarekin harremanatzeko internet baliabide bakarra duena. Dirudienez, Zigorren nortasuna eraikitzeko Asel Luzarragak “La conjura de los necios“protagonista, Ignatius, hartu zuen inspiraziotzat, baina nire ustez Zigor ez da hain nazkagarria eta hain ikonoklasta. Sexu birtualaren bila zegoen egun batean, Zigorrek gonbidapena bitxia jaso zuen: neska thailandiar lilugarria eta xarmant batek egin ziona, hain zuzen ere. Thailandian garatuko da eleberriaren gainerakoa. Bidai antolatuen kideek osatuko dute “mozorro” galeria hau. Inor ez da ematen duena: gay kubatiarra, bikote italiarra, neska errusiatar misteriotsua eta bere gurasoak …Guztiek izkutatzen dituzte sekretuak . Trama nahiko rocamboleskoa eta batzutan nahasturik du kontakizunak. Ez dakit zer esan. Planteamendu orijinala da, pasarte batzuk nahiko dibertigarriak , baina aurrean aipatutako gaiak azalean tratazten ditu. Ea beste batek irakurtzen duen eta topatzen duen nik ikusi ez dudana…
Idazlea: Asel Luzarraga
Argitaletxea: Erein, 2007
Hementxe dugu Begoñako idazlearen hirugarren eleberria. Honetan , gairik garrantzitsuenen artean isolamendua, narkotrafikoa eta homosexualitatea daude, eta guztiak era karikatureskorik edo “mozorroturik” ikusita.
Egian esan, protagonistarik ez dago, baina aipagarria da istoria desberdinak lotzen dituen pertsonaia: Zigor “otaku”euskalduna; hau da, bere logelan isolaturik bizi dena, kanpoko munduarekin harremanatzeko internet baliabide bakarra duena. Dirudienez, Zigorren nortasuna eraikitzeko Asel Luzarragak “La conjura de los necios“protagonista, Ignatius, hartu zuen inspiraziotzat, baina nire ustez Zigor ez da hain nazkagarria eta hain ikonoklasta. Sexu birtualaren bila zegoen egun batean, Zigorrek gonbidapena bitxia jaso zuen: neska thailandiar lilugarria eta xarmant batek egin ziona, hain zuzen ere. Thailandian garatuko da eleberriaren gainerakoa. Bidai antolatuen kideek osatuko dute “mozorro” galeria hau. Inor ez da ematen duena: gay kubatiarra, bikote italiarra, neska errusiatar misteriotsua eta bere gurasoak …Guztiek izkutatzen dituzte sekretuak . Trama nahiko rocamboleskoa eta batzutan nahasturik du kontakizunak. Ez dakit zer esan. Planteamendu orijinala da, pasarte batzuk nahiko dibertigarriak , baina aurrean aipatutako gaiak azalean tratazten ditu. Ea beste batek irakurtzen duen eta topatzen duen nik ikusi ez dudana…
2008/02/12
ETA EMAKUMEARI SUGEAK ESAN ZION
ETA EMAKUMEARI SUGEAK ESAN ZION
Lourdes Oñaederra
Protagonista,Teresa,hogeita hamabost urteko emakumea da.
Arazoak konponduko zaizkiolakoan bere senar Andrésekin ,urte beterako,
Europa erdialdeko hiri batera bidaiatzen du.
Han Luis bizi da,aspaldian bere lagun mina eta maitea izandakoa.
Honek, bere etxean hartzen du bikotea.
Bi gizon hoiek emakumeari eragiten dizkioten sentimentu eta sentsazioak,
iraganean izandako beste batzuk gogora ekartzen dizkio.
Amodioa,sexua,ilusioak eta zihurra den gauza bakarra eriotza.
Eleberriaren abiapuntua bidaia fisiko bat da, baina hau, aitzakia besterik ez da,
protagonistak bere barne bidaia irudikatzeko.
Nekea arindu nahian egindako bidaia honen ostean, nekatuago eta
bakardade haundiagoz geratu da.
Idazlea, urtaroen kronologias baliatu da.
Barne pentsamendu errepikakorra agertzen da.
Bigarren pertsonan idatzita dago,esaldi laburrak eta batzuetan pixka bat motela.
Lourdes Oñaederra
Protagonista,Teresa,hogeita hamabost urteko emakumea da.
Arazoak konponduko zaizkiolakoan bere senar Andrésekin ,urte beterako,
Europa erdialdeko hiri batera bidaiatzen du.
Han Luis bizi da,aspaldian bere lagun mina eta maitea izandakoa.
Honek, bere etxean hartzen du bikotea.
Bi gizon hoiek emakumeari eragiten dizkioten sentimentu eta sentsazioak,
iraganean izandako beste batzuk gogora ekartzen dizkio.
Amodioa,sexua,ilusioak eta zihurra den gauza bakarra eriotza.
Eleberriaren abiapuntua bidaia fisiko bat da, baina hau, aitzakia besterik ez da,
protagonistak bere barne bidaia irudikatzeko.
Nekea arindu nahian egindako bidaia honen ostean, nekatuago eta
bakardade haundiagoz geratu da.
Idazlea, urtaroen kronologias baliatu da.
Barne pentsamendu errepikakorra agertzen da.
Bigarren pertsonan idatzita dago,esaldi laburrak eta batzuetan pixka bat motela.
HAN GOITIK ITSASOA IKUSTEN DA
HAN GOITIK ITSASOA IKUSTEN DA. Julen Gabiria
Nobela hartu eta azalari begiratzen badiozu, pentsa dezakezu kirolari buruzko istorioa irakurtzera zoazela, txirrindularien istorioa hain zuzen. Hasierako nahastea (denbora aurrerantz eta atzerantz,…) gainditu ostean, hasten zara liburuaz gozatzen. Istorio ugari eta pasadizo bitxiak kontatzen ditu idazleak.
Roman Alberdi (Muxikakoa) eta Gino Bartali (Ponte a Emakoa, Toskanan) pertsonaia zentralak izan arren, ez dago protagonista nagusirik, eta Agatha Christieren nobeletan bezala, pertsonaia guztiak zerrenda batean agertzen dira, zalantzan egonez gero, kontsultatu ahal izateko.
Nobelan bi alde bereiztu daitezke. Alde batetik, Euskal Herrian Alberdi familiaren gorabeherak agertzen zaizkigu: aita ziklismo zalea, Astra-Unceta arma fabrikako langilea; ama Gernikako merkatuan ostrukaren luma saltzaile aritua; semea Euskal Herriko Itzulian Gino Bartaliren miresle bihurtuta,… Gerra zibilaren ondorioz, Roman erbestera joango da, Frantziara; hortik eta Alpeetatik, Italiara, Ginoren herriraino. Beste aldetik, Ponte a Emako herritar bakoitzak faxismoaren aurkako iraultza aurrera eramaten du. Adibidez, Mussolinik gereziak eta mailukiak marikoien kontua direla esanez geroztik, okinak egunero sartzen du gerezi bat ogi batean eta jendea adi egoten da nori tokatuko ote zaion; Fray Ciccillok monasterioan hartzen ditu ezkutuan juduak eta laguntzen die Atorra Beltzengandik alde egiten; Ginok entrenatzera ateratzen denean, tubularrean paper eta pasaporte faltsuak eramaten ditu monasteriora,…
Eszenarik hunkigarriena, Santurtziko portuan gertatzen da, 1937ko ekainean. Hor, 1.494 ume igotzen dira arrapaladan Frantzia aldera abiatuko den Habana barkura, euren amen aholkuak eta oihuak atzean utzirik.
Ironia eta umorea ere nabariak dira, adibidez, Romanen ama sidekarra zer den senarrari azaltzen ahalegintzen denean eta “sidekar” hitza erabili gabe, kanguruari egiten dio erreferentzia.
Bizkaieraz hitz egiten duenak ere oso gustukoa izango ditu zenbait pasadizo, horrela idatzita agertzen baitira.
Azkenik, nola jarraituko lukeen pertsonaia bakoitzaren bizitzak jakingura sentitu arren, hain istorio mamitsua, xehetasunez josia, guztiz gomendagarria da.
Nobela hartu eta azalari begiratzen badiozu, pentsa dezakezu kirolari buruzko istorioa irakurtzera zoazela, txirrindularien istorioa hain zuzen. Hasierako nahastea (denbora aurrerantz eta atzerantz,…) gainditu ostean, hasten zara liburuaz gozatzen. Istorio ugari eta pasadizo bitxiak kontatzen ditu idazleak.
Roman Alberdi (Muxikakoa) eta Gino Bartali (Ponte a Emakoa, Toskanan) pertsonaia zentralak izan arren, ez dago protagonista nagusirik, eta Agatha Christieren nobeletan bezala, pertsonaia guztiak zerrenda batean agertzen dira, zalantzan egonez gero, kontsultatu ahal izateko.
Nobelan bi alde bereiztu daitezke. Alde batetik, Euskal Herrian Alberdi familiaren gorabeherak agertzen zaizkigu: aita ziklismo zalea, Astra-Unceta arma fabrikako langilea; ama Gernikako merkatuan ostrukaren luma saltzaile aritua; semea Euskal Herriko Itzulian Gino Bartaliren miresle bihurtuta,… Gerra zibilaren ondorioz, Roman erbestera joango da, Frantziara; hortik eta Alpeetatik, Italiara, Ginoren herriraino. Beste aldetik, Ponte a Emako herritar bakoitzak faxismoaren aurkako iraultza aurrera eramaten du. Adibidez, Mussolinik gereziak eta mailukiak marikoien kontua direla esanez geroztik, okinak egunero sartzen du gerezi bat ogi batean eta jendea adi egoten da nori tokatuko ote zaion; Fray Ciccillok monasterioan hartzen ditu ezkutuan juduak eta laguntzen die Atorra Beltzengandik alde egiten; Ginok entrenatzera ateratzen denean, tubularrean paper eta pasaporte faltsuak eramaten ditu monasteriora,…
Eszenarik hunkigarriena, Santurtziko portuan gertatzen da, 1937ko ekainean. Hor, 1.494 ume igotzen dira arrapaladan Frantzia aldera abiatuko den Habana barkura, euren amen aholkuak eta oihuak atzean utzirik.
Ironia eta umorea ere nabariak dira, adibidez, Romanen ama sidekarra zer den senarrari azaltzen ahalegintzen denean eta “sidekar” hitza erabili gabe, kanguruari egiten dio erreferentzia.
Bizkaieraz hitz egiten duenak ere oso gustukoa izango ditu zenbait pasadizo, horrela idatzita agertzen baitira.
Azkenik, nola jarraituko lukeen pertsonaia bakoitzaren bizitzak jakingura sentitu arren, hain istorio mamitsua, xehetasunez josia, guztiz gomendagarria da.
2008/02/11
KATTALIN Toti Martínez de Lezea
Gaztelaniaz idatzi zuen "La Herbolera" euskerazko bertsioa da" Kattalin" ;nobela historikoa da, XVI. mendean kokatua eta bere liburu guztietan bezala hemen ere Euskal Herrian gertatzen da istorioa Durango inguruan. Alde honetan ezagutzen den lehenengo sorgin-ehiza gauzatu zenean oinarritzen da.
Nahiz eta pertsonaia asko ageri, protagonista Kattalin Goienakoa da Anboto mendiaren magaleko baserri batean hazita, bere biramamak, amamak eta amak dakiten guztia (sendabelarrei buruz) erakatsi ziotenean herrira bidaltzen dute don Diego medikuarekin jarraitzeko ikasten, hor berari laguntzen dio eta emegin lanbidea ikasten du.Durangon amodioa eta hainbat abentura bizitzen du.
Hasieran bi istorio paralelo kontatzen dizkigu idazleak kapituluka, batean Kattalinena eta bestean herrikoek dituzten auziak eta zigorrak paganoak izateagatik, antzinako ohiturak, siniskerak eta sorginkeriak mantentzeagatik. Liburuaren erditik aurrera istorioak nahasten dira, Kattalin bera ere sorgintzat akusatuko dutelako.
Liburua, nire ustez, luze samarra da edo astuna egiten da, lekuen eta pertsonaien izenak batzutan gehiegi dira,eskertzekoa bada ere liburuak hasieran duen mapa eta pertsonaia nagusien zerrenda eta azalpenak. Nire iritzian argi agertzen da itzulpen bat dela, duen euskara ez dela oso aberatsa eta errepikapen asko daudela hiztegian; gainera amodiozko istorioa momentu batzuetan guztiz "folletinezkoa " da eta erraz igartzen da gertatuko dena.
Begoña Sarnago
2008/02/09
SISIFO MAITE MINEZ
Laura Mintegi
Txalaparta, 2001
"Sisifo Maite Minez ", eleberri honek, sentimenduei buruz hitz egiten digu : sentimendu ugariak eta nahiko nahasiak; amodioa, maitemina, desira,pasioa,itxaropena.
Ane da pertsonaia nagusia.Jonekin ezkonduta dago eta bi alaba ditu.Alaba gazteenak kolpetxo bat hartzen du eta ospitalera eramaten du eta han Mikel medikua ezagutuko du;berarekin maitementzen da eta elkarrekin ihes egitea erabakitzen duta eta Managuara doaz.Hasieran pasioz betetako maitasun istorioa biziko dute.Sei urte pasa eta gero, Ane etxera itzultzen da;depresioa du.Alabek ez dute ama ezagutu baina bere senarrak ondo onartzen du eta Estebanen kontsultara (psikoanalistarenera) eramaten du.Ihes egiteko arrazoia zein izan zen bilatzen saiatuko da.Karmelek Ane lagunduko du txikitako lagunak baitira.Esteban eta Karmeleren artean ere "zerbait" "piztuko" da,nahiz eta maitasunaren inguruan ideia ezberdinak izan.Anek ahizpa bat zuen,Amaia eta hau sobredosi baten ondorioz hil egin zen.Anek ahizparen parean egon nahi izaten zuen beti ;berak gogoko zuen mutila maite zuen Anek ere.Txuterekin batera droga munduan sartu zen Amaia.Ahizparen heriotzak eragina handia izan zuen Anerengan; mina,maitasuna,hutsunea...
Txalaparta, 2001
"Sisifo Maite Minez ", eleberri honek, sentimenduei buruz hitz egiten digu : sentimendu ugariak eta nahiko nahasiak; amodioa, maitemina, desira,pasioa,itxaropena.
Ane da pertsonaia nagusia.Jonekin ezkonduta dago eta bi alaba ditu.Alaba gazteenak kolpetxo bat hartzen du eta ospitalera eramaten du eta han Mikel medikua ezagutuko du;berarekin maitementzen da eta elkarrekin ihes egitea erabakitzen duta eta Managuara doaz.Hasieran pasioz betetako maitasun istorioa biziko dute.Sei urte pasa eta gero, Ane etxera itzultzen da;depresioa du.Alabek ez dute ama ezagutu baina bere senarrak ondo onartzen du eta Estebanen kontsultara (psikoanalistarenera) eramaten du.Ihes egiteko arrazoia zein izan zen bilatzen saiatuko da.Karmelek Ane lagunduko du txikitako lagunak baitira.Esteban eta Karmeleren artean ere "zerbait" "piztuko" da,nahiz eta maitasunaren inguruan ideia ezberdinak izan.Anek ahizpa bat zuen,Amaia eta hau sobredosi baten ondorioz hil egin zen.Anek ahizparen parean egon nahi izaten zuen beti ;berak gogoko zuen mutila maite zuen Anek ere.Txuterekin batera droga munduan sartu zen Amaia.Ahizparen heriotzak eragina handia izan zuen Anerengan; mina,maitasuna,hutsunea...
2008/02/06
ZU BEZAIN AHUL
Karmele Jaiok idatzitako "Zu bezain ahul" liburuan 15 ipuin labur-labur aurki ditzakegu. Oso ipuin errealistak eta subjektiboak dira. Oso erraz irakurtzen direnak.
Ipuinek, elkarren artean loturarik izan ez arren, izenburuak adierazten duen moduan, faktore komuna daukate: pertsonaia nagusiaren ahulezia, ezintasuna; beldurra batzuetan, inpotentzia beste batzuetan. Bakardadea nabarmena da.
Gehienetan, pertsonaia, emakumea, bikotea eta lana izan arren ez da gustura sentitzen bere egoera sentimentalarekin, baina ezer gutxi egiten du zoriontsu izateko. Supermerkatuko eskaintzak narrazioaren amaiera aldera honako hau irakur daiteke: "Barkatu, Jokin -moztu dio, eta harri-irudi baten antzera gelditu da isilik, atean dagoen kartel erraldoiari begira, Aukeratu gure produktuak eta bete zure ametsa. Hamaika aldiz irakurri du esaldi bera."
Denboraren esperientziak ere indarra hartzen du. Iraganeko harremanak agertzen dira, oraina baldintzatzen. Atzerako zenbaketa narrazioaren amaiera aldera honako hau irakur daiteke: "_ pasatu al zara aspaldian gaztetxetik? Jarraitzen al du bertan okupazioaren margoak?-galdetu dio orduan Xabierrek?."... "Alkandora barnetik dihoakion gizonezko eskua sabeleraino heldu zaio eta ikur ezezagun bat aurkitu du bertan. Alaba zesareaz jaio zeneko orbaina ukitu eta gizonaren eskua gelditu egin da."
Ipuinak oso erraz ulertzen dira, bigarren pertsonan idatzita daude, horrela hurbilago sentitzen duzu kontakizuna. Ez da zaila izaten ipuin bateko pertsonaiarekin identifikatzea eta haren egoeran sartzea, eta ulertzea.
Gustukoa izan dut liburua.
ETXEBERRIA, Hasier.
"Eulien bazka"
Susa, 2003
“Hilda hago, pentsatu zuen Damian Arrutik. Harriak baino hildago” Lehenengo kapituluan protagonista agertzen zaigu, etsipen handiko pertsonaia, malenkoniaz, eta batez ere bakartia.
Kartzinoma terminala duela diotenean, bere barruak jaten ari da.
Hitzez hitz saltoka doa, eta hitz bakoitzean, zauritu nahiean, kolpe bat eman nahi dio minbiziari, eriak berak berarekin akabatu baino lehen. Hi-tzak-lu-za-tzen- etaesaldiakmozten. Horrela loak hartu arte. “Ez du ezer pentsatuko. Hilda egoten hasiko da ikasten”. Ametsetan azkeneko une goxua dastatzen hasi den momentuan errealitateak iratzar egingo du. Bere emazte ohia hilda dago.
Hemendik aurrerantz nobela poliziako baten barruan sartzen gaitu.
Bere bizitzako azkeneko urteei aurre eman beharko die: emazte ohia dela, lagun minak direla, aurreko amorante sekretua dela, amorante berria dela, eta batez ere bere bete egin gabeko desioak.
Nobelaren bukaeran emazte ohia bizirik agertzen da eta Damian konorterik gabe, hilda balego bezala geratzen da.
Protagonista bera narratzailea da, espirala da trama, minbizia kentzeko ebakidura da hasieran eta ebakidura bera dugu bukaeran. Hausnarketa baino ez da, batzuetan behaztopoz, bestetan oinak arrastaka, baina ideia horretan bueltaka eta bueltaka dihardu: “Zoriona, kaka zaharra... hilda hago”.
Lexikoa aberatsa da, sinonimoz betea. Gaia erakargarria da eta sentimenduz josita dago. Hasier Etxeberriak hizkera bizia eta ugaria dakarkigu.
Beraz liburu hau ez da euli kaka euli bazka baino.
"Eulien bazka"
Susa, 2003
“Hilda hago, pentsatu zuen Damian Arrutik. Harriak baino hildago” Lehenengo kapituluan protagonista agertzen zaigu, etsipen handiko pertsonaia, malenkoniaz, eta batez ere bakartia.
Kartzinoma terminala duela diotenean, bere barruak jaten ari da.
Hitzez hitz saltoka doa, eta hitz bakoitzean, zauritu nahiean, kolpe bat eman nahi dio minbiziari, eriak berak berarekin akabatu baino lehen. Hi-tzak-lu-za-tzen- etaesaldiakmozten. Horrela loak hartu arte. “Ez du ezer pentsatuko. Hilda egoten hasiko da ikasten”. Ametsetan azkeneko une goxua dastatzen hasi den momentuan errealitateak iratzar egingo du. Bere emazte ohia hilda dago.
Hemendik aurrerantz nobela poliziako baten barruan sartzen gaitu.
Bere bizitzako azkeneko urteei aurre eman beharko die: emazte ohia dela, lagun minak direla, aurreko amorante sekretua dela, amorante berria dela, eta batez ere bere bete egin gabeko desioak.
Nobelaren bukaeran emazte ohia bizirik agertzen da eta Damian konorterik gabe, hilda balego bezala geratzen da.
Protagonista bera narratzailea da, espirala da trama, minbizia kentzeko ebakidura da hasieran eta ebakidura bera dugu bukaeran. Hausnarketa baino ez da, batzuetan behaztopoz, bestetan oinak arrastaka, baina ideia horretan bueltaka eta bueltaka dihardu: “Zoriona, kaka zaharra... hilda hago”.
Lexikoa aberatsa da, sinonimoz betea. Gaia erakargarria da eta sentimenduz josita dago. Hasier Etxeberriak hizkera bizia eta ugaria dakarkigu.
Beraz liburu hau ez da euli kaka euli bazka baino.
2008/02/04
ZU BEZAIN AHUL
Zu bezain ahul liburuan 15 narrazio labur bildu ditu Karmele Jaiok.
Istorio horietan iragandako sentzazioak jasotzen dira.Egunerokotasunaren giza harremanetan guregan uzten dituzten arrastoak. Gurasoekiko,seme-alabeekiko eta senar-emazteekiko erlazionatzeko zailtasunak.
Narrazio gehienetan,irakurleak imaginazioa garatu behar izaten du bukaera asmatzeko.
Ipuin gehienak bigarren pertsona idatzita daude pertsonaren kontzientzia izango bazen moduan.
Ipuin berean esaldiak errepikatzen dira hainbat narrazioetan "bussines is bussines","punta-takoi,punta takoi punta;...
Atsegin handiz eta erraz irakurtzen da liburua.
2008/02/02
RELAX, DON'T DO IT!
RELAX, Rafa Ugalde, literotura saila, Txalaparta, 2007
Bederatzi ipuin erotikok osatzen dute Relax liburua. Guztiak lehen pertsonan daude kontatuta (Aitite ere bai?). Gizonezkoak, ia guztiak ezkongabeak, dira narratzile eta protagonista, batean izan ezik, horretan emakume alargun bat baita.
Narrazio hauen helburua sexu jarduna kontatzea da, horrela sarreratxo baten ondoren (pelikula pornoetan bezala?), narrualdia dator, garrantzitsuena, eta bukatzeko, ondorio modura edo, sentimenduak aipatzea, baina oso gutxi. Sexuak inporta dio.
Protagonistek txortan egiteko lagunak egunkariko Relax sailean topatzen dituzte batzuetan (hortik izenburua); beste batzuetan, lantokian (euskaltegian, esate baterako). Askotan, andreak dira, ezkonduak.
Gizon-emakumeen arteko sexu harreman hutsak (huts-hutsak? izan arren, sarri aipatzen da samurtasun hitza: “dena izan zen samurra eta patxadatsua”, “bi narrutaldi goxo izan genituen”...Mutilak trabesti bati jotzen dionekoa ez da samurra, min egin nahi dio, eta egiten dio. Goxoa eta samurra aititerena da.
Ondo pasa daiteke liburu hau irakurriz.
Bederatzi ipuin erotikok osatzen dute Relax liburua. Guztiak lehen pertsonan daude kontatuta (Aitite ere bai?). Gizonezkoak, ia guztiak ezkongabeak, dira narratzile eta protagonista, batean izan ezik, horretan emakume alargun bat baita.
Narrazio hauen helburua sexu jarduna kontatzea da, horrela sarreratxo baten ondoren (pelikula pornoetan bezala?), narrualdia dator, garrantzitsuena, eta bukatzeko, ondorio modura edo, sentimenduak aipatzea, baina oso gutxi. Sexuak inporta dio.
Protagonistek txortan egiteko lagunak egunkariko Relax sailean topatzen dituzte batzuetan (hortik izenburua); beste batzuetan, lantokian (euskaltegian, esate baterako). Askotan, andreak dira, ezkonduak.
Gizon-emakumeen arteko sexu harreman hutsak (huts-hutsak? izan arren, sarri aipatzen da samurtasun hitza: “dena izan zen samurra eta patxadatsua”, “bi narrutaldi goxo izan genituen”...Mutilak trabesti bati jotzen dionekoa ez da samurra, min egin nahi dio, eta egiten dio. Goxoa eta samurra aititerena da.
Ondo pasa daiteke liburu hau irakurriz.
2008/02/01
Elvis hil zen urtean - Xabier Mendiguren. Elkar, 2007.
Irakurri dudan liburua, Elvis hil zen urtean nobela txikia da, Xabier Mendiguren-ena, iaz Elkar-rek argitaratua.
Idazlea 1964. urtean jaio zen eta kontatzen digun istorioa 1977. urtean garatzen da. Jakina, oraintxe bertan aipatutako bigarren urte honetan hamairu urteko mutila zen, eta bere lanaren hiru protagonistak 1977. urtean hamabost urteko mutilak dira, hots, egilea nobelatik oso hurbil dago.
Nobela hau zergatik aukeratu dudan galdetzen badidazue, erantzuna erraza eta arina izango da: hasieratik erraza eta arina irakurtzeko iruditu zitzaidalako, eta erabiltzen duen euskarak aldi berean ulergarria eta aberatsa zela eman zidalako.
Izan ere, euskaraz irakurtzeko ohitura galdua dugunontzat honelako liburuak baliogarriak izaten dira, zeren eta hiztegia behin eta berriro begiratzera joan behar ez duzunez gero, animatuago sentitzen zara.
Hala eta guztiz ere, esan behar dut liburua ez dela oso interesgarria izan, eta hasieran prometitzen zuenak ez duela bat ere bete. Sarrera irakurri eta gero uste duzu belaunaldi bateko kronika oparituko digula idazleak, baina urrengo kapituluak irakurtzen dituzun neurrian konturatzen zara dena borondate oneko asmo batean gelditzen dela.
Dena den, gauza guztiek alde onak eta alde txarrak dituztenez, alde onak aipatuko dizkizuet.
Hasiera-puntua bezala, ideia erakargarria da Elvis Presley abeslari famatua hil zen urtea (1977) hartzearena, idazleari urte berean suertatu zitzaizkion istorioak kontatzeko.
Zer kontatzen digu liburuak? Ba, 1977. urtean Gipuzkoako herri bateko hiru mutil- lagunei burutik pasatzen zitzaizkion pentsamenduak, sentimenduak, adoleszentziako kontuak, etab.
Eduk, Roberrek eta Etxek 1977. urteko uda hartan esnatu egiten dira lehen amodioetara, etorkin eta bertoko pertsonen arteko harremanen zailtasunera, euskaldunzaharrak direnek baina euskaraz egiten ez duten jarrerenera, euskara berreskuratzearen garrantzira, herriko eliza barruan garatzen den militantzia politiko berrira, etab.
Liburuan agertzen den ikuskerarekin bat etorri naiz eta narratzailearekin identifikatu naiz.
Liburua amaitu ondoren sentitu dudana izan da egileak bere bizitzaren eta nire bizitzaren zati bat ere kontatu digula; belaunaldi bateko oroimenak besterik ez dira izan.
Idazlea 1964. urtean jaio zen eta kontatzen digun istorioa 1977. urtean garatzen da. Jakina, oraintxe bertan aipatutako bigarren urte honetan hamairu urteko mutila zen, eta bere lanaren hiru protagonistak 1977. urtean hamabost urteko mutilak dira, hots, egilea nobelatik oso hurbil dago.
Nobela hau zergatik aukeratu dudan galdetzen badidazue, erantzuna erraza eta arina izango da: hasieratik erraza eta arina irakurtzeko iruditu zitzaidalako, eta erabiltzen duen euskarak aldi berean ulergarria eta aberatsa zela eman zidalako.
Izan ere, euskaraz irakurtzeko ohitura galdua dugunontzat honelako liburuak baliogarriak izaten dira, zeren eta hiztegia behin eta berriro begiratzera joan behar ez duzunez gero, animatuago sentitzen zara.
Hala eta guztiz ere, esan behar dut liburua ez dela oso interesgarria izan, eta hasieran prometitzen zuenak ez duela bat ere bete. Sarrera irakurri eta gero uste duzu belaunaldi bateko kronika oparituko digula idazleak, baina urrengo kapituluak irakurtzen dituzun neurrian konturatzen zara dena borondate oneko asmo batean gelditzen dela.
Dena den, gauza guztiek alde onak eta alde txarrak dituztenez, alde onak aipatuko dizkizuet.
Hasiera-puntua bezala, ideia erakargarria da Elvis Presley abeslari famatua hil zen urtea (1977) hartzearena, idazleari urte berean suertatu zitzaizkion istorioak kontatzeko.
Zer kontatzen digu liburuak? Ba, 1977. urtean Gipuzkoako herri bateko hiru mutil- lagunei burutik pasatzen zitzaizkion pentsamenduak, sentimenduak, adoleszentziako kontuak, etab.
Eduk, Roberrek eta Etxek 1977. urteko uda hartan esnatu egiten dira lehen amodioetara, etorkin eta bertoko pertsonen arteko harremanen zailtasunera, euskaldunzaharrak direnek baina euskaraz egiten ez duten jarrerenera, euskara berreskuratzearen garrantzira, herriko eliza barruan garatzen den militantzia politiko berrira, etab.
Liburuan agertzen den ikuskerarekin bat etorri naiz eta narratzailearekin identifikatu naiz.
Liburua amaitu ondoren sentitu dudana izan da egileak bere bizitzaren eta nire bizitzaren zati bat ere kontatu digula; belaunaldi bateko oroimenak besterik ez dira izan.
PIJAMA MARRADUNAZ JANTZITAKO MUTIKOA
Pijama marradunaz jantzitako umea
John Boyne
Eleberri honek kontatzen diguna Bigarren Mundu Gerran eta konkretuki Berlinen eta Auschwitzen (Polonian) gertatzen da.
Protagonista nagusiak, bi ume dira. Bata, Bruno, komandante nazi baten semea da.Bestea, Shmuel, judutarra eta kontzentrazio esparruan sartuta dago.
Haien arteko harremanak, haien arazo, kezka eta interesak ezagutuko ditugu liburuan zehar.
Brunori ez zaio bidezkoa iruditzen Berlingo etxetik ateratzea, bere lagun minak han uztea, leku itsusi hartara (Auschwitzera) bizitzera joatea, han lagunak ez izatea, aspertzea... eta aurrez aurre duen errealitatea (zapalkuntza, beldurra, sufrimendua, gosea...) ez du ikusten.
Shmuelek ez dio zuzen-zuzen erantzuten, ez dio kontzentrazio esparruaren errealitatea azaltzen, bere beharrak ez ditu aipatzen...
Bi mundu guztiz enfrentatuta eta haiek lagunak izango dira. Esan dezakegu umeen adiskidetasuna eta batez ere inozentzia direla benetako protagonistak.
Gainetik ikusita, hau izango zen liburuaren argudioa. Baina liburuak askoz gehiago esaten du. Liburuaren azken esaldiak hauek dira: “ Jakina, hura guztia aspaldi batean gertatu zen, eta ezinezkoa da berriro halakorik gertatzea. Ez, gaur egun, ez orain” Zihur?
Brunok leihotik ikusten duena ulertzeko, errealitatearekin ez enfrentatzeko, "asmatzen" ditu azalpenak, ez ditu galdera zuzenak egiten... Jarrera hori ez da guztiok izaten duguna sarritan?
Egoera mingarria, injustu, bortitz baten aurrean, beste keku baterantz begiratzea, ez enteratzearena,ez ulertzearena egitea...
Ez da Brunok egiten duena? Baina Bruno umetxoa da. Guk zergatik ez dugu errealitatea "ikusten"?
Liburua gustatu egin zait. Oso erreza da irakurtzeko, entretenigarria da eta oso pertsonaia hurbila eta hunkigarriak ditu. Gomendatzen dizuet irakurtzea.
John Boyne
Eleberri honek kontatzen diguna Bigarren Mundu Gerran eta konkretuki Berlinen eta Auschwitzen (Polonian) gertatzen da.
Protagonista nagusiak, bi ume dira. Bata, Bruno, komandante nazi baten semea da.Bestea, Shmuel, judutarra eta kontzentrazio esparruan sartuta dago.
Haien arteko harremanak, haien arazo, kezka eta interesak ezagutuko ditugu liburuan zehar.
Brunori ez zaio bidezkoa iruditzen Berlingo etxetik ateratzea, bere lagun minak han uztea, leku itsusi hartara (Auschwitzera) bizitzera joatea, han lagunak ez izatea, aspertzea... eta aurrez aurre duen errealitatea (zapalkuntza, beldurra, sufrimendua, gosea...) ez du ikusten.
Shmuelek ez dio zuzen-zuzen erantzuten, ez dio kontzentrazio esparruaren errealitatea azaltzen, bere beharrak ez ditu aipatzen...
Bi mundu guztiz enfrentatuta eta haiek lagunak izango dira. Esan dezakegu umeen adiskidetasuna eta batez ere inozentzia direla benetako protagonistak.
Gainetik ikusita, hau izango zen liburuaren argudioa. Baina liburuak askoz gehiago esaten du. Liburuaren azken esaldiak hauek dira: “ Jakina, hura guztia aspaldi batean gertatu zen, eta ezinezkoa da berriro halakorik gertatzea. Ez, gaur egun, ez orain” Zihur?
Brunok leihotik ikusten duena ulertzeko, errealitatearekin ez enfrentatzeko, "asmatzen" ditu azalpenak, ez ditu galdera zuzenak egiten... Jarrera hori ez da guztiok izaten duguna sarritan?
Egoera mingarria, injustu, bortitz baten aurrean, beste keku baterantz begiratzea, ez enteratzearena,ez ulertzearena egitea...
Ez da Brunok egiten duena? Baina Bruno umetxoa da. Guk zergatik ez dugu errealitatea "ikusten"?
Liburua gustatu egin zait. Oso erreza da irakurtzeko, entretenigarria da eta oso pertsonaia hurbila eta hunkigarriak ditu. Gomendatzen dizuet irakurtzea.
EDORTA JIMENEZ. Koioteren arrastoa
Aukeratu nuen liburu hau, agerian den lez, indioei buruzko zerbait eukiko zuelakoan eta gai horretan beti izan dut jakinmina.
Liburua gustatu zait, zerbait kontatu du indioei buruz, beraien ohiturei buruz, hizkuntzak eta tradizioak eta euskal herriko jendearekin, herri txikia, isladatu bezala, konparatu ditu.
Zerbait kontatu du ere bai euskaldunei buruz, amerikar euskaldunei buruz, nola bere euskalduntzea ezabaturik, erdigalduta geratu da amerikar tradizioekin, beraien hizkeran eta beraien ohitura nahasturik.
Baita herri garatua bezala,Estatu Batuak eta bere kultura kutsatua, artifiziala eta garaile bezala kritikatzen du, halan indioak erreserbatan itxita, bere natura basatiak inguraturik errespetazen dituzte bitartean, estatubatuarrek, kolonoek, inbaditzaileek zein mina egin diote bere inguruari:Natura basatia, indioena, zaindua, ederra eta askea indioena ; kutsatua, itxita eta faltsua estatubatuarrena.
Kontatzen du ere bai nola indioek ahoz aho kontserbatu dituzte bere tradizioak, eta , nahiz eta pobreak izan, kasinoko aberastasuna aprobetxatuz, lortu dute bere kultura bizia irautea.
Narrazio moduan egin badu ere, Edortak bere inpresio eta ideiak zabaltzen ditu liburuan, era subjetiboan, narrazio sinplea erabiliz eta deskribapen arrunten bidez.
Pasadizo pare bat kontatzen dizkigu, niretzat gutxi izan direnak, zeren indioei buruzko istorio gehiago espero nuen, apur bat ezkorra , zeren kritikatzen du indioek erabili dituzte amerikar bideak beraien kultura gordetzeko...
Liburua gustatu zait, zerbait kontatu du indioei buruz, beraien ohiturei buruz, hizkuntzak eta tradizioak eta euskal herriko jendearekin, herri txikia, isladatu bezala, konparatu ditu.
Zerbait kontatu du ere bai euskaldunei buruz, amerikar euskaldunei buruz, nola bere euskalduntzea ezabaturik, erdigalduta geratu da amerikar tradizioekin, beraien hizkeran eta beraien ohitura nahasturik.
Baita herri garatua bezala,Estatu Batuak eta bere kultura kutsatua, artifiziala eta garaile bezala kritikatzen du, halan indioak erreserbatan itxita, bere natura basatiak inguraturik errespetazen dituzte bitartean, estatubatuarrek, kolonoek, inbaditzaileek zein mina egin diote bere inguruari:Natura basatia, indioena, zaindua, ederra eta askea indioena ; kutsatua, itxita eta faltsua estatubatuarrena.
Kontatzen du ere bai nola indioek ahoz aho kontserbatu dituzte bere tradizioak, eta , nahiz eta pobreak izan, kasinoko aberastasuna aprobetxatuz, lortu dute bere kultura bizia irautea.
Narrazio moduan egin badu ere, Edortak bere inpresio eta ideiak zabaltzen ditu liburuan, era subjetiboan, narrazio sinplea erabiliz eta deskribapen arrunten bidez.
Pasadizo pare bat kontatzen dizkigu, niretzat gutxi izan direnak, zeren indioei buruzko istorio gehiago espero nuen, apur bat ezkorra , zeren kritikatzen du indioek erabili dituzte amerikar bideak beraien kultura gordetzeko...
2008/01/31
"Amaren eskuak."Karmele Jaio.2006 Elkar
Ospitaleko ohe batean etzanda dagoen andrea,inor ezagutzen ez duena Luisa da,Nerearen ama.Nerea liburuaren narratzailea da: emakume gaztea, 35 urte ingurukoa,kazetaria, ingeles batekin eskonduta(Lewis),alaba baten ama. Emakume hori guztiz nekatuta dago:bizitza, lana,..eta guzti hori gutxi balitz,orain ama du ospitalean. Gauza horiek ,duintasunez nola eutsi, berarengan sama handia dira.Nobelaren alde garrantsitsua honetan dago.
Beste aldetik, bi emakumeak, Luisa eta Nerea,belaunaldi desberdinetakoak izan arren,amodiozko antzeko sufrimenduak dituzte.
Amak buruaren lainoetan sartuta,gaztetik ezagutu zuen marinela,German izena gogoratzen du.
Oraina eta iragana primeran lotuz, Luisaren amodiozko istorioa eta beste batzuk ezagutzen ditugu.
Karmele Jaio kazetaria da eta ofizio ondo islatzen du nobelan, estilo arina, zuzena eta argia erabiliz.Narratzaile ona da.
Berak erabilitako konparaketak sentimenduak adierazteko gustoko eduki ditut.
Akats bat ipintzekotan Nerearen senarraren pertsonaia izan da, ia ez da agertzen.
Amaren eskuak behin eta berriro agertzen dira narrazioaren zehar:ospitalean,Nereari
ferekatzen, edo berpizten itsasoari begira daudenean.
Nobela arin eta gustora irakurtzen da.
Beste aldetik, bi emakumeak, Luisa eta Nerea,belaunaldi desberdinetakoak izan arren,amodiozko antzeko sufrimenduak dituzte.
Amak buruaren lainoetan sartuta,gaztetik ezagutu zuen marinela,German izena gogoratzen du.
Oraina eta iragana primeran lotuz, Luisaren amodiozko istorioa eta beste batzuk ezagutzen ditugu.
Karmele Jaio kazetaria da eta ofizio ondo islatzen du nobelan, estilo arina, zuzena eta argia erabiliz.Narratzaile ona da.
Berak erabilitako konparaketak sentimenduak adierazteko gustoko eduki ditut.
Akats bat ipintzekotan Nerearen senarraren pertsonaia izan da, ia ez da agertzen.
Amaren eskuak behin eta berriro agertzen dira narrazioaren zehar:ospitalean,Nereari
ferekatzen, edo berpizten itsasoari begira daudenean.
Nobela arin eta gustora irakurtzen da.
SARA IZENEKO GIZONA
Nobelaren hasieran, Atxagak gerra Karlisten garaiko egoera politikoaren berri ematen digu eta honen medio zuzen-zuzen kontakisunaren harira eramaten gaitu.
Ekintza batez ere Irurtzunen kokatzen du idazleak, Don Carlosen jarraitzaileen koartel jeneralean.Protagonista erromantiko samarra izanez eta baita Zumalakarregi jeneralaren miresle amorratua ere, honen laguntzarako zalatari sartzen da beronen gudalostean.Jatorrizko bilbotar honek, Sara goitizenekoak, eguneroko bere gorabeherak kontatzen dizkigu, Don Carlosen zerbitzura egon zenetakoak.
Lehenengo pertsonan hitz egiten digu, bere nortasuna bi izaera ezberdinetan banatzen duelarik: alde batetik, espioiarena berarena, gertaerak zehatzak azaltzen dituenean eta bestaldetik, Bilboko "Arenal" kafetegiko ugazabarena, kontzientzia asuntoez aritzen denean.
Baina ez dira aipatutako horienak erabiltzen dituen erreferientzia bakarrak baizik eta, gertaerak ikuspuntu ezberdinpetik erakutsi nahaian, beste pertsonaien pentsakera ere kontuan hartzen du; besteak beste: bataila eremuaren gainetik hegaz egiten arranoarena edo teniente Valdibielsoarena.
Izan ere, irizpide horietaz guztietaz baliaturik, hasierako protagonistaren txapelgorrienganako mirespen itsua, pizkanaka sentimendu errealistagoaren itxura hartzen hasten da.; liburuaren amaierako, beraz, gudaren kontrako sentimendua du nagusi eta honek, hain zuzen ere, zalataria bultzatzen du azkenean hartzen duen erabakia aukeratzera.
2008/01/30
Sua falta zaigu Katixa Agirre
Liburu honek zazpi narrazio ditu,eta hauen artean ez dago inolako lotura argumentalik.Guztiz ezberdinak dira.Narratzailea batzuetan emakumezkoa,eta besteetan gizonezkoa da.Kontakizun guztiak mantentzen dute irakurlearen arreta amaierararte.
Lotura topatzen haztekotan,Katixak harreman kontuak sakontzen ditu,bikoteenak batez ere,hauek batzuetan lagunartekoak,homosexualak,adin desberdinetako bikoteenak...Euren arteko sexu kontuak,frakasuak...
Personai guztiak ikasitakoak dira ,batzuk atzerrian euren bizitzako aldi bat pasatu dutenak,agertzen diren emakume denak lanbide bat dute.Gaur egungo gizartea erreflejatzen da liburu honetan.
Sua falta zaigu lehengo ipuintxoaren izenbura delarik,liburu osoarena ere bai,besteak beste Ness lakuko zooplakton haragijalea,-Hirugarrenik Asier ,Festa konbidatuak,-Kafe makina elektrikoa,-Arazo bat berez,-eta -Horrela bukatu.
Estilo soilean idatzitako narrazio hauek arin eta gustura irakurtzekoak dira ,lenguaia zuzen eta ulergarri batean.Ez da behar inolako hiztegi berezirik ulertzeko.Euskera garbi-garbia erabiltzen du.
Lotura topatzen haztekotan,Katixak harreman kontuak sakontzen ditu,bikoteenak batez ere,hauek batzuetan lagunartekoak,homosexualak,adin desberdinetako bikoteenak...Euren arteko sexu kontuak,frakasuak...
Personai guztiak ikasitakoak dira ,batzuk atzerrian euren bizitzako aldi bat pasatu dutenak,agertzen diren emakume denak lanbide bat dute.Gaur egungo gizartea erreflejatzen da liburu honetan.
Sua falta zaigu lehengo ipuintxoaren izenbura delarik,liburu osoarena ere bai,besteak beste Ness lakuko zooplakton haragijalea,-Hirugarrenik Asier ,Festa konbidatuak,-Kafe makina elektrikoa,-Arazo bat berez,-eta -Horrela bukatu.
Estilo soilean idatzitako narrazio hauek arin eta gustura irakurtzekoak dira ,lenguaia zuzen eta ulergarri batean.Ez da behar inolako hiztegi berezirik ulertzeko.Euskera garbi-garbia erabiltzen du.
2008/01/29
SP rako TRANBIA
SPrako TRANBIA
Unai Elorriaga
Liburu honetan, Unai Elorriagak, adiñeko gizon baten eromen prozesua kontatzen digu. Eta hau izugarria izanda ere, naturaltasunez egiten du.
Protagonista,Lucas agurea da, gorputzez ahul eta burua galtzen ari den arren, bere ametsak eta oroimenak, bizirik mantentzen dute. Emaztea Rosa, aspaldi hilda, baina eten gabe agertzen da . Etxean, arreba Maria, gazte gitarra-jole bat eta honen andregaia bizi dira.
Gaztetasuna eta zahartzaroaren topagune bihurtzen da, bertan pasadizo xelebreak eta eguneroko hainbat gertakizun adierazten dizkigularik: maitasuna, gaixotasunaren aurrerakada, lagunartea, eta elkarbizitza,besteak beste .
Eleberri hunkigarria iruditzen zait eta errez irakurtzen da.
Ez dut gogoratzen antzeko libururik ,baina bai pelikula bat "El hijo de la novia".Gaia berdina da:
burua galtzen duen adineko emakume baten bizitza.
Karmele
Bat, bi, Manchester.
Iratí Jiménez
Irati Jiménez 70ko hamarkadako idazle bat dugu, eta nobela honekin Agustin Zubikarai saria irabazi du .
Ezinezko maitasun istorio bat da “Bat, bi, Manchester”; beste bat, baina beste bat izateagatik, berria, atsegina, inteligentea, zorrotza. 89 orrialde baino ez ditu nobelak baina hitz danak inportanteak ,ez dago bat soberan. Kontakizun bizi-bizia da.
Gaiari buruz ez dala berria komentatu behar dut zeren eta euskarazko narratiban gay-ez sarritan irakurri ,entzun eta ikusi egin dugu asko azken urteotan.
Gaia: Bi mutilen arteko (ezinezko) maitasun istorioa da, eta maitemina pausoz pauso kontatua. pertsonaiak:
Izenik ematen ez zaigun narratzaile homosexuala, ezagutzen dugun bakarra, bere izengoitia Rubio da”, idazle frustratua,maitasunaren ostiko bat jaso berria.
Aitor:guapo, heterosexuala, optimista,dena erraza iruditzen zaio eta aktorea
Verónica: Rubioren lankidea, gizon-jalea, baina beti kontalariaren inguruan dagoena beti animatzen, zirikatzen….
Paul, rubioren aurreko bikotekidea, desagertu zena egun batean eta …
Lekua:
Hiri handien erritmoa du Manchesterrek, agian Bilbao izan daiteke.Pasatzen diren autoak, leihoz betetako etxeak, eta tartean sartzen ditu idazleak gai handiak, maitasuna, desioa, grina, frustrazioa…
Argudioa:
Protagonistak.”Rubio eta Aitor” topo egiten dute Manchesterren. Ezinezkoa dirudi bi pertsonaiok elkarrekin egotea, guztiz desberdinak baitira.Baina Manchesterren daude, ihesaldi existentzialeko geldiune batean bezala eta elkarrengana jotzen dute. Azkenean hor daude biak egoera “ normal” baten barruan eta aurrera jotzen.
Egitura: Iratik obra honetan sentimenduen azalpenean zorrotz asmatzen du ,gizaren sentimenduak katalogo bat bezala ematen ditu ( maitemina, gorrotoa, jelosia, dezezioa…)Metafora errepikatuak,sinbolismoz beteriko pasarteak, irudi eta konparaketa bisualak…horien guztien erabilera neurtu eta egokia egiten zaio Iratiri maiteminean arakatzeko.
Ingeleseko hitzak erabiltzen itzultzailearen lanbide honen obsesioa bistan jartzen du eta aldi berean ironikoa, zehatza eta poetiko den tonu konplexu garaitzen du.
Elipsiaren erabilera inteligenteak egiten ditu Jimenezek.
Bukatzeko, sentsazio kontrajarriak pizten ditu nobela honek eta Euskal literaturak pertsonaia gay-ak naturaltasunez agertzen zaizkigu eta literatura realista eta garaikide barruan koka dezakegu eleberri hau.
Iratí Jiménez
Irati Jiménez 70ko hamarkadako idazle bat dugu, eta nobela honekin Agustin Zubikarai saria irabazi du .
Ezinezko maitasun istorio bat da “Bat, bi, Manchester”; beste bat, baina beste bat izateagatik, berria, atsegina, inteligentea, zorrotza. 89 orrialde baino ez ditu nobelak baina hitz danak inportanteak ,ez dago bat soberan. Kontakizun bizi-bizia da.
Gaiari buruz ez dala berria komentatu behar dut zeren eta euskarazko narratiban gay-ez sarritan irakurri ,entzun eta ikusi egin dugu asko azken urteotan.
Gaia: Bi mutilen arteko (ezinezko) maitasun istorioa da, eta maitemina pausoz pauso kontatua. pertsonaiak:
Izenik ematen ez zaigun narratzaile homosexuala, ezagutzen dugun bakarra, bere izengoitia Rubio da”, idazle frustratua,maitasunaren ostiko bat jaso berria.
Aitor:guapo, heterosexuala, optimista,dena erraza iruditzen zaio eta aktorea
Verónica: Rubioren lankidea, gizon-jalea, baina beti kontalariaren inguruan dagoena beti animatzen, zirikatzen….
Paul, rubioren aurreko bikotekidea, desagertu zena egun batean eta …
Lekua:
Hiri handien erritmoa du Manchesterrek, agian Bilbao izan daiteke.Pasatzen diren autoak, leihoz betetako etxeak, eta tartean sartzen ditu idazleak gai handiak, maitasuna, desioa, grina, frustrazioa…
Argudioa:
Protagonistak.”Rubio eta Aitor” topo egiten dute Manchesterren. Ezinezkoa dirudi bi pertsonaiok elkarrekin egotea, guztiz desberdinak baitira.Baina Manchesterren daude, ihesaldi existentzialeko geldiune batean bezala eta elkarrengana jotzen dute. Azkenean hor daude biak egoera “ normal” baten barruan eta aurrera jotzen.
Egitura: Iratik obra honetan sentimenduen azalpenean zorrotz asmatzen du ,gizaren sentimenduak katalogo bat bezala ematen ditu ( maitemina, gorrotoa, jelosia, dezezioa…)Metafora errepikatuak,sinbolismoz beteriko pasarteak, irudi eta konparaketa bisualak…horien guztien erabilera neurtu eta egokia egiten zaio Iratiri maiteminean arakatzeko.
Ingeleseko hitzak erabiltzen itzultzailearen lanbide honen obsesioa bistan jartzen du eta aldi berean ironikoa, zehatza eta poetiko den tonu konplexu garaitzen du.
Elipsiaren erabilera inteligenteak egiten ditu Jimenezek.
Bukatzeko, sentsazio kontrajarriak pizten ditu nobela honek eta Euskal literaturak pertsonaia gay-ak naturaltasunez agertzen zaizkigu eta literatura realista eta garaikide barruan koka dezakegu eleberri hau.
2008/01/28
Sisifo maite minez. Laura Mintegi
Laura Mintegiren liburu hau, oso erraz irakurtzen den hoietakoa da, kateiatzen duen hoietakoa... Hizkuntza aberatsa, arina eta ulerterraza. Erakargarria benetan. Irakurlea egoera pertsonal askorekin identifikatu eragin daitekeena, hain zuzen ere.
Gaiak puntu asko ikutzen ditu: maitasuna, adiskidetasuna, desioa, fideltasuna, morala, afektuen munduan menpekotasuna, malenkolia "ausentzia baten presentzia etengabea" bezala L.Mintegik identifikatzen duen sentimentua.
Pertsonaiak:
Ane (ama): Maitemintzen denean atzera edota bere konpromiso pertsonalak kontutan hartu gabe, dena utzi eta bizitzari bira osoa ematen diona, bizi berri bat hasteko beste batekin, beste kontinente batean...
Mikel (medikua): Besteei laguntzea, ahuleenei hain zuzen ere, bere ipar bezala duena... Bere bizitzako helburuak desbideratu gabe, zalapartarik gabe, aurrera eramaten dakiena.
Esteban (sikoanalista): Bere kontsultara doanari barneko gogorapen izkutuenak kanporatzen laguntzen diena. Era berean bere bizitzan ematen diren kontraesanak bideratzen ez dakiena.
Jon (senarra): Benetako paper sekundarioa du historio honetan. Badirudi emaztearen joan-etorri gora-behera guztiak onartzen dituena, txistik ere ezan gabe. Bihotz zabala? Maitemindua?
Galdera: Nola liteke ama batek, sei urte luzeetan, Atlantikoaren beste aldean utzi dituen bere bi alabak inoiz ez aipatzea, eta faltan ez botatzea? Sekulan erruaren sentimenturik ez edukitzea?
* Maitasuna den-dena jakiterik ez dagoen ikasgaia omen da, inork kanpotik uler ezin duena, eta azken baten, bikote bakoitza mundu bat da.
Zu bezain ahul - Egilea: Karmele Jaio
Oso liburu erakargarria irakurtzeko; hamabost istorio labur daude, hogeitazazpi urteko emakume baten ikuspuntutik ikusiak.
Erabiltzen duen euskara ulergarria eta erraza da, eta nire ustez ipuingintzan ondo idaztea zaila izan daiteke, zeren eta orri gutxitan eta eta hitz gutxi erabiliz ondo kontatu behar duzu istorio bat.
Agertzen diren gaiak gure belaunaldiko gizon eta emakumeoi gehien interesatzen, arduratzen eta ukitzen zaizkugunak dira: bikote barruan agertzen diren problemak (ixiltasunak, amodio eza, adarrak ipintzearena, gezurrak, ilusio galduak, etab.), laguntasun harremanak, seme - alabeeikiko ardurak eta kexkak, droga, bakardadea, gure gurasoekin ditugun amodio eta / edo gorroto sentimenduak, nola bizitzak aldatzen gaitun, gartzela, etab...
Liburu honek sentsazio propioak eragin dizkit. Eman dit nik neuk sentitu ditudan gauzak egileak ere sentitu dituela. Identifikatu egin naiz pertsonai batzurekin.
Ez dago akzio handirik eta istorio laburrak izateagatik ez da oso deskriptiboa ere.
Liburu hau gomendatuko nioke aspalditik euskaraz irakurri ez duen pertsona bati, animatzeko gehiago irakurtzera.
Rosa Landeta
Erabiltzen duen euskara ulergarria eta erraza da, eta nire ustez ipuingintzan ondo idaztea zaila izan daiteke, zeren eta orri gutxitan eta eta hitz gutxi erabiliz ondo kontatu behar duzu istorio bat.
Agertzen diren gaiak gure belaunaldiko gizon eta emakumeoi gehien interesatzen, arduratzen eta ukitzen zaizkugunak dira: bikote barruan agertzen diren problemak (ixiltasunak, amodio eza, adarrak ipintzearena, gezurrak, ilusio galduak, etab.), laguntasun harremanak, seme - alabeeikiko ardurak eta kexkak, droga, bakardadea, gure gurasoekin ditugun amodio eta / edo gorroto sentimenduak, nola bizitzak aldatzen gaitun, gartzela, etab...
Liburu honek sentsazio propioak eragin dizkit. Eman dit nik neuk sentitu ditudan gauzak egileak ere sentitu dituela. Identifikatu egin naiz pertsonai batzurekin.
Ez dago akzio handirik eta istorio laburrak izateagatik ez da oso deskriptiboa ere.
Liburu hau gomendatuko nioke aspalditik euskaraz irakurri ez duen pertsona bati, animatzeko gehiago irakurtzera.
Rosa Landeta
"Amaren eskuak", Karmele Jaio
Tituluak berak esaten digu zein izango den liburuaren protagonista nagusia: ama. Ospitalean lo dagoen ama, noizean behin begiak ireki eta hitzen batzuk esaten dituen ama. Inguruan izango ditu beti bere alaba, Nerea, eta bere ahizpa, Dolores, noiz esnatuko den zain.
Amaren gaixotasuna dela eta, Nerearen errutina eten/hautsi egingo da, ezustean, inolako abisurik gabe, bere bizimodua hankaz gora jarriz, egoera berriari aurre nola egin asmatu egin beharko duelarik, eta horrek eragina izango du beregan eta bere ingurukoengan.
Nerearen ikuspuntutik dago kontatua istorioa, baina ama da,esan bezala, istorioaren oinarri eta eragile.
Egun 35 urte inguru dituen Nerearen bizitza zer-nolakoa den ezagutuko dugu, baina baita bere haurtzaroko zenbait kontu ere, bere amarekin txikitan bizi izandakoak gogoratzen dituenean. Baina amaren alderdi bat baino ez dugu ezagutuko Nerearen oroitzapenen bidez, amak susperraldietan esaten dituen hitzek, esaldiek lagunduko digute amaren irudia osatzen, Nerearentzat ere ezezagunak diren hainbat kontu ezagutuz.
Eleberria lasaia, hunkigarria da, gorabehera handirik gabea, gustura irakurtzen dena, istorioak hasieratik harrapatu egiten zaituelako, istorioan erraz murgil zaitezkeelako.
Amaren gaixotasuna dela eta, Nerearen errutina eten/hautsi egingo da, ezustean, inolako abisurik gabe, bere bizimodua hankaz gora jarriz, egoera berriari aurre nola egin asmatu egin beharko duelarik, eta horrek eragina izango du beregan eta bere ingurukoengan.
Nerearen ikuspuntutik dago kontatua istorioa, baina ama da,esan bezala, istorioaren oinarri eta eragile.
Egun 35 urte inguru dituen Nerearen bizitza zer-nolakoa den ezagutuko dugu, baina baita bere haurtzaroko zenbait kontu ere, bere amarekin txikitan bizi izandakoak gogoratzen dituenean. Baina amaren alderdi bat baino ez dugu ezagutuko Nerearen oroitzapenen bidez, amak susperraldietan esaten dituen hitzek, esaldiek lagunduko digute amaren irudia osatzen, Nerearentzat ere ezezagunak diren hainbat kontu ezagutuz.
Eleberria lasaia, hunkigarria da, gorabehera handirik gabea, gustura irakurtzen dena, istorioak hasieratik harrapatu egiten zaituelako, istorioan erraz murgil zaitezkeelako.
LEHORREKO KOADERNOA
LEHORREKO KOADERNOA
Anjel Lertxundi
Alberdania - 1998
Roman Korta dugu istorio honen protagonista. Zarautzeko idazlea da eta 45 urte dauzka. Bihotzak abisua pasatu zionetik, paseoa ematen du egunero hondartan eta malekoian; "Infarto Road", horrela deitzen dute herrian malekoi hau, bihotzekoa izan dutenak , ala bihotzeko gaixotasunak sufritzen dituztenak, paseiatzera, egunero joaten baitira hara.
Egun batean botila bat aurkitzen du hondartzan. Eta botila horren barruan, altxor bateko mapa bat. Handik aurrera argi bat agertzen da bere bizitza triste horretan eta ilusioz beterik ikerketari ekiten dio.
Anjel Lertxundik (Orion, 1948 jaioa) sinatzen du liburu hau. Harritzekoa, "Andu" eta "Iñaki Aldekoa" goitizenaz baliatzen baititu normalki.
Idazkera aldetik nahiko errez ulertzen da, baina istorioa garatzeko modua konplexu samarra da.
Hasieran, ez nuen nondik nora harrapatu, istorio pilo bat nahasten dituelako; ez zitzaidan batere gustatzen, baina, pixkanaka pixkanaka, zentzua harrapatzen joan nintzen. Azkenean, asko gustatu zait. Gomendatzen dizuet.
Anjel Lertxundi
Alberdania - 1998
Roman Korta dugu istorio honen protagonista. Zarautzeko idazlea da eta 45 urte dauzka. Bihotzak abisua pasatu zionetik, paseoa ematen du egunero hondartan eta malekoian; "Infarto Road", horrela deitzen dute herrian malekoi hau, bihotzekoa izan dutenak , ala bihotzeko gaixotasunak sufritzen dituztenak, paseiatzera, egunero joaten baitira hara.
Egun batean botila bat aurkitzen du hondartzan. Eta botila horren barruan, altxor bateko mapa bat. Handik aurrera argi bat agertzen da bere bizitza triste horretan eta ilusioz beterik ikerketari ekiten dio.
Anjel Lertxundik (Orion, 1948 jaioa) sinatzen du liburu hau. Harritzekoa, "Andu" eta "Iñaki Aldekoa" goitizenaz baliatzen baititu normalki.
Idazkera aldetik nahiko errez ulertzen da, baina istorioa garatzeko modua konplexu samarra da.
Hasieran, ez nuen nondik nora harrapatu, istorio pilo bat nahasten dituelako; ez zitzaidan batere gustatzen, baina, pixkanaka pixkanaka, zentzua harrapatzen joan nintzen. Azkenean, asko gustatu zait. Gomendatzen dizuet.
2008/01/27
Zazpi Kolore. Jon Arretxe. Elkarlanean
Bidaia liburu honetan, autoreak munduan zehar ezagututako hainbat pertsonen esperientziak helarazten dizkigu. Europa, Asia, Amerika eta Afrika dira eszenatotiak, eta bertan aurkitutako
gizakien sentimendu, arrazonamendu eta jokabideak protagonistak. Pertsona hauek kolore diferentez margotzen dute mundua: beltzaz eta tristuraz Mendebaldeko heriotza, zuriz eta pozaz Ekialdekoa. Esperantza, bildurra edo poza bezalako jarrera, emozio edo koloreak daude. Kolore diferente eta askotan kolorea bera. Berdea, alegia, erabat unibertsala da, berde larretan, zein basamortuko hondarretan norberaren egoera ekonomikoa hobetzeko nahian baitabil gizakia munduan.
Bidaiatzea munduko erdigunea ez garela ulertzea bada, Arretxeren liburuaren irakurketa bidaiaren lehenengo pausoa da. Komendagarria, beraz, estilo narratiboz idatzitako liburu hau, eta ez soilik bidaiak buruan dituztenentzat, baita maletak hartu gabe etxeko sutondotik aire diferente dastatu nahi duenarentzat ere. Gainera, idazleak historiak protagonistekin elkarrizketen bidez jaso eta adierazten dituenez, sinesgarriak egiten dira protagonistak eta historioak. "Garinpeiro" baten ariman edo "zoriontsuak izateko behar dugun guztia daukagula" dioen txiro baten pentsaeran sartu nahi badugu, ezin aukera hobea ematen digu irakurketa honek. Saiatu eta gozatu!
gizakien sentimendu, arrazonamendu eta jokabideak protagonistak. Pertsona hauek kolore diferentez margotzen dute mundua: beltzaz eta tristuraz Mendebaldeko heriotza, zuriz eta pozaz Ekialdekoa. Esperantza, bildurra edo poza bezalako jarrera, emozio edo koloreak daude. Kolore diferente eta askotan kolorea bera. Berdea, alegia, erabat unibertsala da, berde larretan, zein basamortuko hondarretan norberaren egoera ekonomikoa hobetzeko nahian baitabil gizakia munduan.
Bidaiatzea munduko erdigunea ez garela ulertzea bada, Arretxeren liburuaren irakurketa bidaiaren lehenengo pausoa da. Komendagarria, beraz, estilo narratiboz idatzitako liburu hau, eta ez soilik bidaiak buruan dituztenentzat, baita maletak hartu gabe etxeko sutondotik aire diferente dastatu nahi duenarentzat ere. Gainera, idazleak historiak protagonistekin elkarrizketen bidez jaso eta adierazten dituenez, sinesgarriak egiten dira protagonistak eta historioak. "Garinpeiro" baten ariman edo "zoriontsuak izateko behar dugun guztia daukagula" dioen txiro baten pentsaeran sartu nahi badugu, ezin aukera hobea ematen digu irakurketa honek. Saiatu eta gozatu!
"Soinujolearen semea" B.ATXAGA
1.jpg)
Jakin nuenean euskaraz irakurritako liburu bati buruz idatzi behar nuela, erraz erabaki nuen Atxagaren "Soinujolearen semea" izango zela. Orain dela bizpahiru urte edo gehiago irakurri nuenez gogoratzen dudana da benetan barruan utzi zidana. Liburuaz hitz egin baino lehen onartu behar dut "atxagazalea" naizela eta berak idazten duena irakurri aurretik gustatuko zaidalakoan nagooela. Liburu honek aurrekoak gogorarazten dizkit: "Obabakoak", "Gizona bere bakardadean" ...
Nobela honen protagonista, David, Californian bizi da orain, baina bere haurtzaro,eskola garaia eta gaztaroa kontatzen digunean Euskal Herrian kokatzen du Obaba herrian hain zuzen ere.
Liburua saltoka doa, kapitulu batzuek orainaldia kontatzen dute Californian, beste batzuetan frankismo garaiko 60-70 hamarkadetan gertatzen da eta besteetan gerra zibilean gertatutakoak kontatzen ditu.
Davidek bere alabei utzi nahi die bere memori liburua, gutxi dakitelako Euskal Herriaz, kontakizun honetan paisaia, natura, baserriko giroa, historia... agertzen dira.
Gazte euskaldun batzuen historia da eta bere ibilbidea ETAn amaitu arte. Nahiz eta liburua luze samarra izan erritmo arina du, niretzat lasaigarria, gozatzekoa, inoiz ez ahaztekoa.
Asteburu honetan irakurri dut eleberri honek Italian beste sari bat gehiago irabazi duela berria ez izan arren, ea honelako beste liburu berri batekin alaitzen gaituen!
Begoña Sarnago
2008/01/26
Hautsi da Katea
Oraingoan Totik euskaraz idaztea erabaki du, hau dela eta bere beste liburu batzuk ere irakurri nuela, hau arrazoi handiagoz irakurtzea erabaki nuen.
Honetan Euskal Herriko besta alde batera jo du. Liburu honen istorioa Sara, Baiona eta horko zonaldean kokatzen delarik.
Nobela hau, nobela historiko, erromantikoa eta entretenigarria bezala definituko nuke.
Istorio hau Frantziako iraultzan kokatzen gaitu. Nolako eragina izan zuen honek Euskal Herriko mugaren alde bietan adieraziz, batez era herrixketan eta leku txikietan, Garai historiko nahasi baten pertsonai arrunten bizitza kontatzen digularik. Azkenean Baionan gertatuko sarraskia kontatuz eta pertsonaiaren joan etorriak inguru horretatik.
Abentura erromantikoa kontatzen digu.
Honetan Euskal Herriko besta alde batera jo du. Liburu honen istorioa Sara, Baiona eta horko zonaldean kokatzen delarik.
Nobela hau, nobela historiko, erromantikoa eta entretenigarria bezala definituko nuke.
Istorio hau Frantziako iraultzan kokatzen gaitu. Nolako eragina izan zuen honek Euskal Herriko mugaren alde bietan adieraziz, batez era herrixketan eta leku txikietan, Garai historiko nahasi baten pertsonai arrunten bizitza kontatzen digularik. Azkenean Baionan gertatuko sarraskia kontatuz eta pertsonaiaren joan etorriak inguru horretatik.
Abentura erromantikoa kontatzen digu.
Ihes Betea
Ihes betea, oraingo liburu honetan Angeles, Werner Lindemann 17 urteko mutil baten istorioa kontatzen digu, modu honetan istorioaren eta izenburuaren arteko lotura eginaz.Werner Lindemann 17 urteko mutil bat da. Momentu honetan Alemanian faxismoaren ezarpena ematen hasi da. Lehengo zatian idazleak mutilaren bizipenak eta judutarren aurkako jarrerak adieraziz eta bestalde naziekiko zaletasuna edo harremanak kontatzen digularik.
Bigarren zatian, mutila bere benetako nortasuna ezagutzen du eta bere bizipenak eta asmoak hankaz gora jartzen zaizkio, hausnarketa egin ondoren Italia aldera ihes egitea erabakitzen du.
Hirugarrenean eta azkenez, egoera ikusita Frantziara ihesi doa eta hemengo bizipenak kontatzen dizkigu. Azkeneko honetan, pertsonaren jarrera aldaketa sakona ikus genezake, hasierako jarrera senofoboa laguntzan bilakatzen delarik.
Idazleak liburu honen bidez bizitzaren arriskuei eta aldaketei buruz modu hurbil baten bidez hitz egiten digu. Honako honetan kontatzen digun istorioa ez zaigu hain urrun gelditzen modu berean gogoeta aukera emoten digularik.
2008/01/25
ETA SUGEAK EMAKUMEARI ESAN ZION Lourdes Oñaederra
Nork ez dio, berrogei urte betetzerakoan, bere bizitzari begirada luze eta sakona zuzendu : Zer egin nuen ¿ , zergaitik ez nuen bestea aukeratu ¿ , berriro egingo ote nuen ¿ ,,...........
Hau holan izanda , imagina ezazue urtebetetzearen aurrean egon beharrean, heriotzaren aurrean egonez gero.
Barne- bidaia da Teresarena, agian bakardedarako bidaia.Errealitate latza, bera eta errealitatea, erralitatea eta bera.
Lehenengo pertsonan kontatzen digu Teresak bere bizitza, motel – motel, lehunki ; abiadura honek berari gustoa emango balio bezala ,berriro bizitzeko edota sentitzeko aukera emango balio bezala , guri ere pentsatzeko denbora eman nahi izango baligu bezala.Teresak ez du prisarik adierazten irakurlearen aurrean bere arimaren larrugorritasuna adierazteko.
Somatzen duzuenez oso nobela intimista da.Irakurtzeko erreza, hiztegi arrunta eta esaldi laburrak, baina, hala ere, enpatia sentitzeko kapaz direnei edota sentiberadunak direnei soilik gomendatuko nieke.
Literatura klasikoan badaude , ezbardintasunak aparte utzita, mota honetakoak , adibidez “Jane Eyre “ , “Sentido y sensibilidad “ ,” Cumbres Borrascosas “ “ El retrato de Dorian Grey “ ,........ .Hauetan pertsonaiak hasten dira beraien bizitza kontatzen atzera begiratzen duten bitartean. Bakardadea eta maitasunik gabe bizitzea lehenengo bi kasuetan ;maitasuna eta tormentua hirugarreran eta, norberaren deuseztapena eta bakardadea laugarrenean. Liburu hauetako protagonista batzuk arimaren lasaitasuna eta baretasuna lortzen dituzte, beste batzuk ordez etsipena baino ez dute aurkitzen , baina guztien kasuetan , bizitzako errealitateak sortarazten dizkien beraien arimaren irrikatasunak , itxaropenak , zalantzak , alde izkutuak,,... gurekin konpartitzeko prest daudela ematen du.
Bi urte pasa dira irakurri nuenetik , baina nik uste dut oraindik naizela kapaz birbizteko bere garaian liburuak sortu zizkidan zenbait emozioi. Hauek zeintzu diren ,noski, ez dizkizuet kontatuko , pertsonalak diraeta.
Amaitu da nire txanda, oraingoa zuena da, irakurtzeko garaia ailegatu zaizue eta .
Hau holan izanda , imagina ezazue urtebetetzearen aurrean egon beharrean, heriotzaren aurrean egonez gero.
Barne- bidaia da Teresarena, agian bakardedarako bidaia.Errealitate latza, bera eta errealitatea, erralitatea eta bera.
Lehenengo pertsonan kontatzen digu Teresak bere bizitza, motel – motel, lehunki ; abiadura honek berari gustoa emango balio bezala ,berriro bizitzeko edota sentitzeko aukera emango balio bezala , guri ere pentsatzeko denbora eman nahi izango baligu bezala.Teresak ez du prisarik adierazten irakurlearen aurrean bere arimaren larrugorritasuna adierazteko.
Somatzen duzuenez oso nobela intimista da.Irakurtzeko erreza, hiztegi arrunta eta esaldi laburrak, baina, hala ere, enpatia sentitzeko kapaz direnei edota sentiberadunak direnei soilik gomendatuko nieke.
Literatura klasikoan badaude , ezbardintasunak aparte utzita, mota honetakoak , adibidez “Jane Eyre “ , “Sentido y sensibilidad “ ,” Cumbres Borrascosas “ “ El retrato de Dorian Grey “ ,........ .Hauetan pertsonaiak hasten dira beraien bizitza kontatzen atzera begiratzen duten bitartean. Bakardadea eta maitasunik gabe bizitzea lehenengo bi kasuetan ;maitasuna eta tormentua hirugarreran eta, norberaren deuseztapena eta bakardadea laugarrenean. Liburu hauetako protagonista batzuk arimaren lasaitasuna eta baretasuna lortzen dituzte, beste batzuk ordez etsipena baino ez dute aurkitzen , baina guztien kasuetan , bizitzako errealitateak sortarazten dizkien beraien arimaren irrikatasunak , itxaropenak , zalantzak , alde izkutuak,,... gurekin konpartitzeko prest daudela ematen du.
Bi urte pasa dira irakurri nuenetik , baina nik uste dut oraindik naizela kapaz birbizteko bere garaian liburuak sortu zizkidan zenbait emozioi. Hauek zeintzu diren ,noski, ez dizkizuet kontatuko , pertsonalak diraeta.
Amaitu da nire txanda, oraingoa zuena da, irakurtzeko garaia ailegatu zaizue eta .
"Burua txoriz beterik" Iñaki irastizabal
Irakurri dudan azken liburu honetan gaur eguneko familia baten kideen arteko harremanak dira gai.
Familia bera,familia tradizionala ez izan arren, gaur egun bizi dugun egoeran beste hainbeste aurki ditzakeguz.
Guraso banatuak, seme alaba independienteak, bizitzaren ikuspuntu ezberdinak etab
Momentu askotan, pertsonaiak estresaren morroi dira eta ezin dute aurkitu haien arteko komunikaziorako tarte egokirik. Hau dela eta senideak patu tragiken menpean daude.
Dena den azkenean suspensean bukatzen bada ere, itxaropen izpiak agertzen dira.
Nobela bost kapitulutan zatituta dago eta kapitulu bakoitza pertsonai baten izena euki arren, intererlazionatuta agertzen dira guztiak.
Personaien deskripzio zuzenak ez dira agertzen, baina haien jokabide eta eginkizunagaitik ezagutzen dira . Pertsona errealak dira denak,haien alderdi onak eta txarrak dituztelarik.
Hizkuntza arrunta, modernoa,ondo estrukturatua eta ulertzeko errazak ez dio kentzen aberastasuna.
Beraz nobela bizia dela izan daiteke.
GASTEIZKO HONDARTZAK
Xabier Montoia – “Gasteizko hondartzak”
Gustura irakurri nuen Xabier Montoiaren liburu hori, Gasteizko hondartzak. Garai batean Gasteizen bizi izan nintzen eta beraz, liburuan zenbait egora kokatzen diren leku batzuk ezagunak nituen. Liburuan zehar aipatzen diren lekuak, oso ezagunak eta Gasteizen adierazgarriak dira: Dato kalea, Plaza Berria, Florida parkea, Goya gozotegia, Zaramaga aldea, Santiago eta Txagorritxu ospitaleak, …
Liburua hogeita bi ipuin desberdinez dago osatuta. Guztiak Gasteizen daude kokatuta, gerra zibilaren ondoko urteetan. Gaia da Gasteizek bizi izandako azken 60 urteko tartea. Horrela, kontakizun guztiek badute lotura hari bat, jarraipen bat denboran zehar. Lehenengo ipuina 1937an gertatzen da eta azkena gaur egunekoa dugu.
Pertsonaien bidezko lotura oso argia da. Pertsonaiak ez dira errepikatzen, baina kontakizun guztietan agertzen da aurreko istorioko norbait. Batean protagonista dena, bestean bigarren mailan geratzen da.
Balio historikoa aipagarria da. Lehengo ipuinean, Gasteizen alemaniar pilotuak zeuden Gernika bonbardeatu aurretik. Frankismo garai hartan, kalean “Cara al sol” abestia kantatzen zen eta “uniforme” edo arropa urdinez jantzitako gizon mordoa ikusten zen edozein lekutan.
Inprenta klandestinoa eta erregimenaren aurkako jarduerak agertzen dira; etxeetako hormetako pintadak euskaraz; soldaduskan gertatutako gora beherak frankismo garai hartan; hippieak, kanpoko musika talde eta estilo berriak ere kontatzen ditu, adibidez, Jimi Hendrix eta Sex Pistols; lehenengo drogak (haxixa) eta yonkiak; aldi berean, Ursulinak eta San Jose ikastetxeetan hezitako gazteak eta beraien egokitzea gizarte aldakor batean.
Berritze industriala agertu berri zen. Alderdi komunista eta mugimendu sozialak, proletargoarena, nabariak ziren. Medikuntzaren aurrerapenak ere aipatzen dira, kimioterapia adibidez.
Sentimenduak, maitasuna (homosexualitatea, ezkutuko maitasuna…), beldurra, gorrotoa, eta abar, errepikatzen dira liburu osoan.
Hiztegiaren aldetik, gutxitan kontsultatu behar da hiztegia. Idazkera arina eta kontakizun batzuekin identifikatzea ere erraz gerta daiteke.
Erakargarria dugu liburua, gustura irakurtzen dena.
"Gure barrioa" Xabier Mendiguren
Liburu honetan X.Mendigurenek 1960-1970 eko hamarkadetako mutil talde baten pasadizoak kontatzen dizkigu, haien haurtzaroko jolasak eta nerabean dituzten kexkak agertzen dira urte haietako egoera sozial politikoan murgilduz.
Era autobiografikoan idazten du eta ni neuk ere, nere haurtzaro eta neraberazarora bidaiatu dut.
Nobela bera hiru ataletan banatzen da:
1-"Barriokoak";Haurrek barrioan (auzoan)antolatzen dituzten jolas eta barrabasadak dira nagusi.(Txirrindu lasterketak, txabolen eraiketa, futbola etab)
Mutil taldekoek kalean bizi direla esan daiteke, pertsona nagusien artean. Ez da sekulan aipatzen familia eta etxeko bizitza .
2- "Beste mundukoak".Nagusitzen diren neurrian, neskeenganako duten hurbilpena adierazten digute.
3- "1975" Nerabe direla, egoera sozio- politikoa nola bizi duten kontatzen da.
Nobelan zehar ondo prfilatzen ditu pertsonai ezberdinak.Haien deskripzioak nahiko prototipiko eta zehatzak dira.
Lider,ahul eta enpolloi paperak dituztenak lagun taldean eta nagusien artean hezitzaileak dira nagusi (maisu eta apaizak)
Literatura aldetik ez da oso aberatsa. Hizkuntza arrunta eta kolokialaerabiltzen du.
Euskera batuan idatzita egon arren,erderakada franko agertzen dira eta Gipuzkoan erabiltzen diren hainbat esamolde.
Era autobiografikoan idazten du eta ni neuk ere, nere haurtzaro eta neraberazarora bidaiatu dut.
Nobela bera hiru ataletan banatzen da:
1-"Barriokoak";Haurrek barrioan (auzoan)antolatzen dituzten jolas eta barrabasadak dira nagusi.(Txirrindu lasterketak, txabolen eraiketa, futbola etab)
Mutil taldekoek kalean bizi direla esan daiteke, pertsona nagusien artean. Ez da sekulan aipatzen familia eta etxeko bizitza .
2- "Beste mundukoak".Nagusitzen diren neurrian, neskeenganako duten hurbilpena adierazten digute.
3- "1975" Nerabe direla, egoera sozio- politikoa nola bizi duten kontatzen da.
Nobelan zehar ondo prfilatzen ditu pertsonai ezberdinak.Haien deskripzioak nahiko prototipiko eta zehatzak dira.
Lider,ahul eta enpolloi paperak dituztenak lagun taldean eta nagusien artean hezitzaileak dira nagusi (maisu eta apaizak)
Literatura aldetik ez da oso aberatsa. Hizkuntza arrunta eta kolokialaerabiltzen du.
Euskera batuan idatzita egon arren,erderakada franko agertzen dira eta Gipuzkoan erabiltzen diren hainbat esamolde.
2008/01/23
Eztia eta ozpina Patxi Zubizarreta
Liburu honek,inmigrante marroki baten pazadisoak kontatzen dizkigu,Marokotik atera eta Parisera heldu arte.Oso irakurketa erreza du ,eta berataz gogoratzen dutena da inmigranteen munduan sartzen garela .Batzuetan aurreritziak izaten ditugu inmigranteei buruz,eta nobela honek horrek kentzen lagunduko digu.Mutil honek, gure protagonistak amets bat du ,hau da:Parisera ailegatzea ,hor bizi zelako bera umea zenean udetan etortzen zen anaiaren laguna.
Bidean ostopo pila bat aurkituko ditu,maiteminduko da hainbaten ere,baina azkenean lortuko du bere asmoa.
Argudio azioduna du ,denbora guztian gauzak pasatzen zazkio,eta entretenigarria da ,arin irakurtzekoa.
Errekomendatzen dizuet batez ere inmigrante magebiei buruzko aurreritziak kentzeko.
Bidean ostopo pila bat aurkituko ditu,maiteminduko da hainbaten ere,baina azkenean lortuko du bere asmoa.
Argudio azioduna du ,denbora guztian gauzak pasatzen zazkio,eta entretenigarria da ,arin irakurtzekoa.
Errekomendatzen dizuet batez ere inmigrante magebiei buruzko aurreritziak kentzeko.
Behi Euskaldun Baten Memoriak ATXAGA
Bernardoren behiaren memoriak ere, irakurketa bat baino gehiago eskaintzen dituelakoan gaude.
Behiak, aurrera datozkion enbarazu eta etsai modu guztiei aurre egiten die.
Setatsu izeneko protagonistaren "barruko ahotsaren agindua" da aparteko indar hori. Behia, "arreta osoaz" ari da beti, barruko "kezka" pean, "behi harrotasunak" eraginda. Setatsu horrek, batzutan, "poliki eta geldiro" ibilteko, "zeuk egin behar duzula aurrera, zeure ahalez", "eme egotea", "ameskerietan ez erortzea"... bezalako aginduak ematen dizkio. Beste batzutan, "kontuz!, ibili apartean!".
Behiak, "arriskua bera ere erakaragarria" du, "asperkeriaren harlausa astunak" astindu egiten ditu, "denbora pasatzeko modu berriak asmatzeari" egiten dio, "aluzinaketa" eta "delirioetan" erorita ere, atera egiten da; "apustuak ere egiten" dizkio bere buruari, "logikaz pentsatzen" kasten du.
Istorioen buruan, erreflexio hauen ondorio, honako sententziak aurki daitezke: "azkenean jabetu egin nintzen", edota "ez nuen etsi", edota "bete egin nuen neure promesa".
Basoa eta desertua dira behiaren egon leku atseginak. "Gehientsuenetan —aitortzen du— mendian ibiltzen nintzen La Vacherekin batera". Mendian ez dago, gainera, biderik, "Eta biderik ez badago, horrek esan nahi du nahi adina bide dauzkagula", hots, hiritar bizitzari oposatzen zaion zerbait da: "Ikuiluko behiek, eta areago granja edo herri haundietan bizi direnek, mila gauza desberdin dauzkate egiteko eta ikusteko", baina "hobea izaten al da beti?".
Basamortua edo desertua da darabilen beste sinbolo bat. Hango bakardadeak "benetako behi" izaten laguntzen dio, "hainbeste proba" bertan pasatu ondoren, "izarren izen eta legeak" ikasiz.
Bukaeran, promesa: "Egunen batean, premia sortu ezkero, jarraituko nuen —memorien— beste parteekin".
2008/01/22
BIHOTZ BI, GERRAKO KRONIKAK, Saizarbitoria
Bi atal ditu liburu honen tituluak, Bihotz bi eta Gerrako kronikak, elkarri lotuta. Bi bihotzak, senar-emazteenak, gerran dabiltza, gerra zibilean.
Nobela honetan Saizarbitoriak bikote harremanaren gorabeherak azaltzen dizkigu, gizonaren ikuspuntutik kontatuta. Gizonezko batek bere emaztearekiko benetako sentimentuak garbi adierazten dizkigu (harritzekoa!). Denborak aurrera egin ahala, eguneroko kontuek, huskeriek (arraina frijitzeko modua, Modemako ozpinarekiko gorrotoa...) eragin dituzten haserrealdi eta liskarrengatik okerrera egin du harremanak. Bikote honen amaiera zein den hasieratik dakigu, baina horrek ez dio jakinmina kentzen kontaketari, ederki erakusten baititu autoreak bikote barruko kontuak: senarraren pentsamentuak, egiten dituen txorakeriak, andrea mintzeko modua...Gehienoi gertatu zaizkigun kontuak dira.
Gerrako kronikak, Espainiako Gerra Zibileko kronikak, tabernako lagunek (jende edadetua) gizonari egiten dizkiote arrautza frijituak txorizoarekin jaten dituzten bitartean.
Saizarbitoriak Kandinskyren tradizioa nobelan ere egoki agertzen du gizon-emakumeen arteko harremana, baina hasiberritakoa, gaxtetakoa, eta, oraingo honetan, neskaren ikuspuntutik.
Nobela honetan Saizarbitoriak bikote harremanaren gorabeherak azaltzen dizkigu, gizonaren ikuspuntutik kontatuta. Gizonezko batek bere emaztearekiko benetako sentimentuak garbi adierazten dizkigu (harritzekoa!). Denborak aurrera egin ahala, eguneroko kontuek, huskeriek (arraina frijitzeko modua, Modemako ozpinarekiko gorrotoa...) eragin dituzten haserrealdi eta liskarrengatik okerrera egin du harremanak. Bikote honen amaiera zein den hasieratik dakigu, baina horrek ez dio jakinmina kentzen kontaketari, ederki erakusten baititu autoreak bikote barruko kontuak: senarraren pentsamentuak, egiten dituen txorakeriak, andrea mintzeko modua...Gehienoi gertatu zaizkigun kontuak dira.
Gerrako kronikak, Espainiako Gerra Zibileko kronikak, tabernako lagunek (jende edadetua) gizonari egiten dizkiote arrautza frijituak txorizoarekin jaten dituzten bitartean.
Saizarbitoriak Kandinskyren tradizioa nobelan ere egoki agertzen du gizon-emakumeen arteko harremana, baina hasiberritakoa, gaxtetakoa, eta, oraingo honetan, neskaren ikuspuntutik.
2008/01/21
BEGIRA , BEGIRA. TRADIZIOAREN LEHIOTIK
Euskal literaturan oso ezagunak diren Anjel Lertxundi, Joxan Ormazabal, Juan Kruz Igerabide, Miren Agur Meabe, Harkaitz Cano, Jesus Mari Olaizola "Txiliku", Mitxel Murua eta Kirmen Uribe idazleen lanak aurkitu ahal ditugu liburu zoragarri honetan.
Liburua oso ondo antolatuta dago. Ipuinak, olerkiak, aho-korapiloak, eta hizkuntz jolasak tartekatzen ditu. Istorio desberdinak kontatu arren, batzuetan elementu berdinak aurkitu ahal ditugu istorio baten baino gehiagotan. Honek, ustekabean, istorio desberdinetan loturak aurkitzera garamatza.
Testuarekin batera protagonismo berezia dute Elena Odriozolaren marrazkiek. Elenak erabiltzen dituen lerro biribilak eta kolore biziak esanguratsuak dira. Zenbaitetan marrazkiek mugimendua eta bizitza ematen diote idatzitakoari.
Benetan gozatuko ahal duzuela, txikiak zein nagusiak, liburua irakurtzen, ipuinak irudikatzen eta olerkiak ozen irakurtzen.
Vredaman
“VREDAMAN”
Unai Elorriaga
Elkar argitaletxea
Donostia.2005
Nobela honen kritika guztiek esaten dutenez, eta liburuko atzeko azalean dakarrenez, lau istorio dira liburu honen arima. Hala eta guztiz ere, nire ustez istorio bakarra da benetan, mutil batek munduaz jabetzeko prozesuaren istorioa, hain zuzen. Prozesu gogorra, baina dramatismorik gabe aurkezten digu Unai Elorriagak eta bitartean mutiltxo horren (autobiografikoa izango ote da?) asmoak eta desioak ere: “munduko pertsona inteligentena, medikuak bezala” izan nahi du, edo Magadaskarrera joan nahi duela aitarekin, guztiok, bera izan ezik, badakigu ere aita hiltzen ari dela; baina baita kontatzen digu kafesnearen errezeta ere, eta aurkezten dizkigu bere mundua osatzen duten pertsonajeak: lehengusuak, lehengusina, izeba-osaba, eta harien lagunak.
Elorriagaren lehenengo nobelan bezala, narrazioaren estiloa da protagonista. Estilo magikoa, nobelan agertzen diren protagonistak bezalaxe, baina ume baten ahotik aterata, umea baita narratzailea, haren zalantzekin munduaz jabetzeko… narrazioaren zehar hamaika aldiz “entzungo” diogu umeari honako esaera hauek: “igual”, “nik uste”, “sinisten nuen”.. eta halakoak, mundua ez baitu menperatzen eta berak badaki hori.
Narratzailea, esan dudan bezala, umea da, baina bi ahots ezberdinak erabiltzen ditu :
A) Umeak bere istorioa kontatzen duenean, narratzaile orojakilea da. Umetxo baten ikuspuntutik kontatzen dizkigu kezkak eta pasadizoak, bere mundua… baina irakurleok, nagusien hizkerara “itzulita” konturatzen gara ez duela ume baten munduaz hitz egiten, baizik eta guztion mundua azaltzen digula (horixe da, hain zuzen, Literaturaren betebeharra): Nork ez du “libelula urdin bat” harrapatu nahi izan? Nork ez du Masdagaskarrera, edo Kontxintxinara, aitarekin joan nahi izan? Nor ez da liluratu izeba-osaben ekintza gogoangarriekin?
Memento horietan ez dago denborarik , eta horregatik den-dena orainaldia kontatzen digu, ez dago geroaldirik ezta lehenaldirik.(ez bada berehalako iraganaldi burutua). Mundu magiko honetan bizi da gure narratzailea, irakurleak nobela osoan zehar igartzen duena gertatu arte, hots, aitaren heriotza. Paragrafo terrible, benetan, umea heriotzaz jabetzen denean:
“Non dago aita, osaba?Logelan?Eta osaba Pedrok esan dit trenean joan dela aita, ze gu estazio ondoan bizi gara, eta esan dit urrun joan dela eta denbora asko egongo garela ikusi gabe. Eta izeko Rosa guri begira zegoen eta osabari esan dio Ez, Pedro, holan ez. Eta gero esan dio esan egia umeari. Eta osabak bastoia mugitu du eta esan dit Hil egin da aita gaur goizean. Eta nik ez dut jakin nora begiratu eta libelulari begiratu diot, eta ez zuen trzzz egiten eta kolore gutxiago zeukan. Eta potea mugitu dut, baina libelulak ez du trzzz egin. Eta arinago mugitu dut potea, eta hego bat apurtu zaio libelulari, baina ez du trzz egin eta ez du ezer egin. Eta hor ikusi dut libelulak ere hil egiten direla.Eta hor ikusi dut aitak ere hil egiten direla, libelulak bezala. Eta amak ere bai. Eta umeak ere bai.”
Eta horren ondorioz denbora hasi da pasatzen eta liburuko azkeneko bi paragrafoek erakusten digute umeak ezagutu duela mundua, eta orain, jada, ez dago “igua”lik, ez dago “uste dut”ik , ordea, dena da absolutoa:
“Eta orain badakit ez garela Magadaskarrera joango. Eta ez garela inora joango. Aitarekin. Igeri egitera ere ez.
Aita oso ondo orraztuta egoten zen beti, eta batzuetan esaten zidan Noiz joango gara Magadaskarrera, Tomas? Eta nik esaten nion bihar.”
B) Besteen istorioak kontatzen dituenean narratzailea da lekuko narratzailea. Orduan pertsonaiak, benetan pertsonai bitxiak (baina errealak), agertzen zaizkigu ume baten ahotsatik, baina umearen interpretaziorik gabe, objektiboak dira oso. Umeak ez du epaitzen kontatzen diguna, ez du baloraziorik egiten; lekukotasunaren lez kontatzen digu ikusitakoa, edota entzundakoa. Pertsonaiek badaukate izena (ez bada Mateo lehengusuaren lagun bat: “bat oso-oso altua”).
Narratzailearekin bukatzeko aipatu beharra dago lauzpabost hizkera maila ezberdinak daudela:
1.- Komentatutakoa umearena, dibagazioaz beteta.
2.- Pertsonai zaharrenena. Oso hizkera berezia. Presarik gabekoa. Makulu-hitzez gainezkatuta. Agertzen diren agureak (Liburutegiko zaindari ohia, lagun baten osaba, apaiza…) beti daude prest hitz egiteko luzaro, eta galdera erretorika eta errepikakorrek betetzen dituzte elkarrizketa guztiak..
3.- Lehengusuena eta haien lagunena. Loturik gabeko ideiak eta bukatu gabeko esaldiek osatuta. Adibiderik argiena Gur dugu: pertsonai xelebrea da (oso ezaguna Algortan) eta hizkera zein ekintzak zoroak betetzen dituena.
4.- Lehengusinarena, izeba-osabena, eta Piedadena. Hizkera landuena eta naturalena.
Egiturari dagokionez, esan behar da istorio guztiak batera gertatzen direla. Ez dira istorio paraleloak amaieran batzen diren horietarikoak. Piedaden istorioa eta bere arkitekto ospetsuarekin izandako andregaialdia berezia izan daiteke kronologikoki, baina kontuan hartu behar dugu liburuan agertzen den Piedaden istorioa ez dela andregai izan zenaren istorioa, baizik eta horren narrazioa (Piedadek berak, asko beranduago, eginda) horregatik esan dezakegu istorio guztiek batera umearen mundua eratzen eta osatzen dutela, guztiek batera, eta horrexegatik esaten nuen hasieran istorio bakarra dela eta ez, ordea, lau istorio.
Bukatzeko esan beharra dago ni heldu nintzela liburu honetara bere "anai nagusiaren" eskutik, zera da, "SPrako tranbia"rekin maiteminduta, baina hemen badaude Tranbiari buruz hiruzpalau komentarioak eta horregatik nahiago izan dut Vredaman hona ekartzea ("Van't Hoffen ilea" gutxiago gustatu zitzaidalako), dudarik gabe, hunkigarriagoa, baina, nire uste apalean, eta nahiz eta niri asko gustatu, kalidade gutxiagokoa.
Ahaztuta neukan esatea Unai Elorriagak badaukala argitaratuta Vredaman-en ume/gazteentzako bertsioa. Semeek badaukate eta irakurri dute (gustora gainera) baina ez dut gogoratzen izenburua ("matxinsaltoa"?).
Anima zaitezte!
Unai Elorriaga
Elkar argitaletxea
Donostia.2005
Nobela honen kritika guztiek esaten dutenez, eta liburuko atzeko azalean dakarrenez, lau istorio dira liburu honen arima. Hala eta guztiz ere, nire ustez istorio bakarra da benetan, mutil batek munduaz jabetzeko prozesuaren istorioa, hain zuzen. Prozesu gogorra, baina dramatismorik gabe aurkezten digu Unai Elorriagak eta bitartean mutiltxo horren (autobiografikoa izango ote da?) asmoak eta desioak ere: “munduko pertsona inteligentena, medikuak bezala” izan nahi du, edo Magadaskarrera joan nahi duela aitarekin, guztiok, bera izan ezik, badakigu ere aita hiltzen ari dela; baina baita kontatzen digu kafesnearen errezeta ere, eta aurkezten dizkigu bere mundua osatzen duten pertsonajeak: lehengusuak, lehengusina, izeba-osaba, eta harien lagunak.
Elorriagaren lehenengo nobelan bezala, narrazioaren estiloa da protagonista. Estilo magikoa, nobelan agertzen diren protagonistak bezalaxe, baina ume baten ahotik aterata, umea baita narratzailea, haren zalantzekin munduaz jabetzeko… narrazioaren zehar hamaika aldiz “entzungo” diogu umeari honako esaera hauek: “igual”, “nik uste”, “sinisten nuen”.. eta halakoak, mundua ez baitu menperatzen eta berak badaki hori.
Narratzailea, esan dudan bezala, umea da, baina bi ahots ezberdinak erabiltzen ditu :
A) Umeak bere istorioa kontatzen duenean, narratzaile orojakilea da. Umetxo baten ikuspuntutik kontatzen dizkigu kezkak eta pasadizoak, bere mundua… baina irakurleok, nagusien hizkerara “itzulita” konturatzen gara ez duela ume baten munduaz hitz egiten, baizik eta guztion mundua azaltzen digula (horixe da, hain zuzen, Literaturaren betebeharra): Nork ez du “libelula urdin bat” harrapatu nahi izan? Nork ez du Masdagaskarrera, edo Kontxintxinara, aitarekin joan nahi izan? Nor ez da liluratu izeba-osaben ekintza gogoangarriekin?
Memento horietan ez dago denborarik , eta horregatik den-dena orainaldia kontatzen digu, ez dago geroaldirik ezta lehenaldirik.(ez bada berehalako iraganaldi burutua). Mundu magiko honetan bizi da gure narratzailea, irakurleak nobela osoan zehar igartzen duena gertatu arte, hots, aitaren heriotza. Paragrafo terrible, benetan, umea heriotzaz jabetzen denean:
“Non dago aita, osaba?Logelan?Eta osaba Pedrok esan dit trenean joan dela aita, ze gu estazio ondoan bizi gara, eta esan dit urrun joan dela eta denbora asko egongo garela ikusi gabe. Eta izeko Rosa guri begira zegoen eta osabari esan dio Ez, Pedro, holan ez. Eta gero esan dio esan egia umeari. Eta osabak bastoia mugitu du eta esan dit Hil egin da aita gaur goizean. Eta nik ez dut jakin nora begiratu eta libelulari begiratu diot, eta ez zuen trzzz egiten eta kolore gutxiago zeukan. Eta potea mugitu dut, baina libelulak ez du trzzz egin. Eta arinago mugitu dut potea, eta hego bat apurtu zaio libelulari, baina ez du trzz egin eta ez du ezer egin. Eta hor ikusi dut libelulak ere hil egiten direla.Eta hor ikusi dut aitak ere hil egiten direla, libelulak bezala. Eta amak ere bai. Eta umeak ere bai.”
Eta horren ondorioz denbora hasi da pasatzen eta liburuko azkeneko bi paragrafoek erakusten digute umeak ezagutu duela mundua, eta orain, jada, ez dago “igua”lik, ez dago “uste dut”ik , ordea, dena da absolutoa:
“Eta orain badakit ez garela Magadaskarrera joango. Eta ez garela inora joango. Aitarekin. Igeri egitera ere ez.
Aita oso ondo orraztuta egoten zen beti, eta batzuetan esaten zidan Noiz joango gara Magadaskarrera, Tomas? Eta nik esaten nion bihar.”
B) Besteen istorioak kontatzen dituenean narratzailea da lekuko narratzailea. Orduan pertsonaiak, benetan pertsonai bitxiak (baina errealak), agertzen zaizkigu ume baten ahotsatik, baina umearen interpretaziorik gabe, objektiboak dira oso. Umeak ez du epaitzen kontatzen diguna, ez du baloraziorik egiten; lekukotasunaren lez kontatzen digu ikusitakoa, edota entzundakoa. Pertsonaiek badaukate izena (ez bada Mateo lehengusuaren lagun bat: “bat oso-oso altua”).
Narratzailearekin bukatzeko aipatu beharra dago lauzpabost hizkera maila ezberdinak daudela:
1.- Komentatutakoa umearena, dibagazioaz beteta.
2.- Pertsonai zaharrenena. Oso hizkera berezia. Presarik gabekoa. Makulu-hitzez gainezkatuta. Agertzen diren agureak (Liburutegiko zaindari ohia, lagun baten osaba, apaiza…) beti daude prest hitz egiteko luzaro, eta galdera erretorika eta errepikakorrek betetzen dituzte elkarrizketa guztiak..
3.- Lehengusuena eta haien lagunena. Loturik gabeko ideiak eta bukatu gabeko esaldiek osatuta. Adibiderik argiena Gur dugu: pertsonai xelebrea da (oso ezaguna Algortan) eta hizkera zein ekintzak zoroak betetzen dituena.
4.- Lehengusinarena, izeba-osabena, eta Piedadena. Hizkera landuena eta naturalena.
Egiturari dagokionez, esan behar da istorio guztiak batera gertatzen direla. Ez dira istorio paraleloak amaieran batzen diren horietarikoak. Piedaden istorioa eta bere arkitekto ospetsuarekin izandako andregaialdia berezia izan daiteke kronologikoki, baina kontuan hartu behar dugu liburuan agertzen den Piedaden istorioa ez dela andregai izan zenaren istorioa, baizik eta horren narrazioa (Piedadek berak, asko beranduago, eginda) horregatik esan dezakegu istorio guztiek batera umearen mundua eratzen eta osatzen dutela, guztiek batera, eta horrexegatik esaten nuen hasieran istorio bakarra dela eta ez, ordea, lau istorio.
Bukatzeko esan beharra dago ni heldu nintzela liburu honetara bere "anai nagusiaren" eskutik, zera da, "SPrako tranbia"rekin maiteminduta, baina hemen badaude Tranbiari buruz hiruzpalau komentarioak eta horregatik nahiago izan dut Vredaman hona ekartzea ("Van't Hoffen ilea" gutxiago gustatu zitzaidalako), dudarik gabe, hunkigarriagoa, baina, nire uste apalean, eta nahiz eta niri asko gustatu, kalidade gutxiagokoa.
Ahaztuta neukan esatea Unai Elorriagak badaukala argitaratuta Vredaman-en ume/gazteentzako bertsioa. Semeek badaukate eta irakurri dute (gustora gainera) baina ez dut gogoratzen izenburua ("matxinsaltoa"?).
Anima zaitezte!
Pijama marradunaz jantzitako mutikoa
Idazlea:John Boyne.
Argitaletxea:Alberdania 2007.217 orri.
Liburuaren gaia Alemaniako Hitlerren ofizial baten semearen (Bruno izenekoaren) bizipenak.
Titulua guztiz bat dator gaiarekin, marradun pijama da judutarrek janzten zuten arropa Auchviz-en .(Liburuaren azalak ere holan daude marrazturik.)
Argumentoa hitz gutxitan esanda honakoa da:Bruno 9 urteko mutila Hitlerren garaian ,Poloniara "hesiaren " beste aldera doa bizi izatera .Han lagun bat topatzen du ,Shmuel judutarra.
Liburua lehengo pertsonan dago idatzita,Bruno protagonista eta narratzaile izanik .
Estiloa oso erraza da eta hiztegia zein bizitzaren ikuspegia ume batena da.
Amaierak ezuztez harrapatzen zaitu,horrekegatik ezin da inori kontatu ,irakurri egin beharrekoa da eta.
Liburu hau erraz irakurtzen da, pentzatzeko asko ematen du eta gomendagarria da bai helduentzat, zein gazteentzat ere.
Idazlea irlandarra da ,1971n jaioa,eta beste lau eleberriren egilea da."Pijama marradunaz jantzitako mutikoa" hamazazpi hizkuntzatara itzuli diote eta film bat ere egin berri dute.
Argitaletxea:Alberdania 2007.217 orri.
Liburuaren gaia Alemaniako Hitlerren ofizial baten semearen (Bruno izenekoaren) bizipenak.
Titulua guztiz bat dator gaiarekin, marradun pijama da judutarrek janzten zuten arropa Auchviz-en .(Liburuaren azalak ere holan daude marrazturik.)
Argumentoa hitz gutxitan esanda honakoa da:Bruno 9 urteko mutila Hitlerren garaian ,Poloniara "hesiaren " beste aldera doa bizi izatera .Han lagun bat topatzen du ,Shmuel judutarra.
Liburua lehengo pertsonan dago idatzita,Bruno protagonista eta narratzaile izanik .
Estiloa oso erraza da eta hiztegia zein bizitzaren ikuspegia ume batena da.
Amaierak ezuztez harrapatzen zaitu,horrekegatik ezin da inori kontatu ,irakurri egin beharrekoa da eta.
Liburu hau erraz irakurtzen da, pentzatzeko asko ematen du eta gomendagarria da bai helduentzat, zein gazteentzat ere.
Idazlea irlandarra da ,1971n jaioa,eta beste lau eleberriren egilea da."Pijama marradunaz jantzitako mutikoa" hamazazpi hizkuntzatara itzuli diote eta film bat ere egin berri dute.
7 kolore
7 kolore, zazpi bidaia, zazpi begirada, zazpi egoera, zazpi sentimendu; hamaika jende, hamaika kultura, hamaika hizkuntza, hamaika pena eta ilusio bat.
Itakara abiatzerakoan, “edo norbaiten sena bila”, eska ezazu zure bidaia luze izan dadin “Kavafis”.
Jon Arretxek, egoera eta bizipen horiek ipuin egokiturik, 7 kolore deritzon liburuan idatzi ditu.
Liburuaren kapituluak ere zazpi dira; kororez kolore kokatuta daude bidaiaetako geldialdiak. Hasteko eta bukatzeko heriotzaren aurpegira begira, heriotza, bi ikuspegi eta bi kolore ezberdin hartuta: beltza mendebaldeko kulturarentzako, zuria, berriz, ekialdekoarentzako. Tartean beste bost kapitulu txertatu ditu bizi biziak, zazpiei bizitza emanez.
BELTZA heriotza da; GRISA, etsipena; GORRIA, beldurra; HORIA, misterioa; tentazioa; BERDEA, itxaropena, ametsa; URDINA, bizipoza; ZURIA, heriotza; hain zuzen.
Koloreak ikusmenari; soinuak entzumenari; alde batetik sentzuak, beste aldetik sentimentuak, eta horiak bizidunei lotuak dira.
Nire betiko ametsa “txapela buruan eta ibili munduan” izan da, baina ibiliz ikasten ibiltzen, eta ibiltzearen ibiltzeaz dezberdin ikusten dira gauzaz
Liburu irakurterraza eta interesgarria da oso, oso erritmo bizia eta zaindua ere badu, intentsitatea eta indarra ez da berdina kontakizun guztietan.
Itakara abiatzerakoan, “edo norbaiten sena bila”, eska ezazu zure bidaia luze izan dadin “Kavafis”.
Jon Arretxek, egoera eta bizipen horiek ipuin egokiturik, 7 kolore deritzon liburuan idatzi ditu.
Liburuaren kapituluak ere zazpi dira; kororez kolore kokatuta daude bidaiaetako geldialdiak. Hasteko eta bukatzeko heriotzaren aurpegira begira, heriotza, bi ikuspegi eta bi kolore ezberdin hartuta: beltza mendebaldeko kulturarentzako, zuria, berriz, ekialdekoarentzako. Tartean beste bost kapitulu txertatu ditu bizi biziak, zazpiei bizitza emanez.
BELTZA heriotza da; GRISA, etsipena; GORRIA, beldurra; HORIA, misterioa; tentazioa; BERDEA, itxaropena, ametsa; URDINA, bizipoza; ZURIA, heriotza; hain zuzen.
Koloreak ikusmenari; soinuak entzumenari; alde batetik sentzuak, beste aldetik sentimentuak, eta horiak bizidunei lotuak dira.
Nire betiko ametsa “txapela buruan eta ibili munduan” izan da, baina ibiliz ikasten ibiltzen, eta ibiltzearen ibiltzeaz dezberdin ikusten dira gauzaz
Liburu irakurterraza eta interesgarria da oso, oso erritmo bizia eta zaindua ere badu, intentsitatea eta indarra ez da berdina kontakizun guztietan.
"Narrazioak", Joseba Sarrionandia
J.Sarrionandiaren "Narrazioak" liburua 1983. urtean argitaratu zen lehen aldiz, baina nik 1985ean irakurri nuen, urte horretako data baitauka etxeko apalean dudan liburuak. Hasiera hasieratik liburu arrakastatsua izan zela esan ohi da, eta horrela izan delakoan nago, 4. argitaraldikoa baita nirea. Baina zergatik dut oraindik gogoan 1985ean irakurritako liburua? Bada, nik propio aukeratuta, euskaraz gozatu nuen lehen liburua izan zelako.
Liburuak 10 ipuin labur ditu, eta guztietan nabaria da J. Sarrionandiak gauzak kontatzeko duen erraztasuna eta gauzak esateko duen modu propioa. Prosa poetikoan idatziak, giro eta erritmo geldoko narrazioak izanik, ez dira irakurtzean luze egiten, egilea ez baita luzamenduetan galtzen. Erreferentzia literario ugari ageri dira, eta narrazio bakoitzak kosmos propioa eta berezia eratzen du. Zenbaitetan espazioa erreala da, eta horietan egilearen unibertso errealak eta fikziozkoak bat egiten dutela ematen du, bere jaioterria eta inguruko lekuak ( Mugarra, Santikurutz, Izurtza, Urkiola) aukeratzen baititu kontatzen duena kokatzeko, gertutasun horrek fikziozko unibertsoan murgiltzen ari zareneko sentsazioa areagotu egiten duelarik. Irakurtzeak merezi du, dudarik gabe.
Liburuak 10 ipuin labur ditu, eta guztietan nabaria da J. Sarrionandiak gauzak kontatzeko duen erraztasuna eta gauzak esateko duen modu propioa. Prosa poetikoan idatziak, giro eta erritmo geldoko narrazioak izanik, ez dira irakurtzean luze egiten, egilea ez baita luzamenduetan galtzen. Erreferentzia literario ugari ageri dira, eta narrazio bakoitzak kosmos propioa eta berezia eratzen du. Zenbaitetan espazioa erreala da, eta horietan egilearen unibertso errealak eta fikziozkoak bat egiten dutela ematen du, bere jaioterria eta inguruko lekuak ( Mugarra, Santikurutz, Izurtza, Urkiola) aukeratzen baititu kontatzen duena kokatzeko, gertutasun horrek fikziozko unibertsoan murgiltzen ari zareneko sentsazioa areagotu egiten duelarik. Irakurtzeak merezi du, dudarik gabe.
2008/01/20
Santiago bidean
Egilea: Joxemari Iturralde.
17 urteko mutil batek Donejakue bidea egiten erabakitzen du, bere etxeko giroa ihes egiteagatik(gurasoak banatzear daude eta). Abiapuntu xinple horrekin, egileak historioari ekiten dio, erabat lineala, bidea bera jarraituz, etapaka, egunez egun.
Bi atal bereizten dira nobelan: bata, protagonistari gertatuako gorabeherak, eta bestea, bidearen ezaugarri nagusien deskribapena (bidea, hiriak, artea, Historia...).
Protagonista berak kontatzen ditugu gertatutakoak -hots, lehenengo pertsonan. Erromesaldia egiten ari den ahala aurkituko du hainbat gauza ezezagunak berarentzat: aintzinako kondairak
-beste erromesek kontatuta-, hiritar batek ez duen ezagutzen lasaitasuna eta pakea bidean: mendiak, basoak, aranak... , eta batez ere, bakartasuna, zeinak uzten dio denbora galanta pentsatseko. Hemen bertan, nobelak porrot egiten du, nire ustez. Mutil honen pentsaera, burutazioak, ataratzen dituen ondorioak, ez dira gazte batenak, baizik eta heldu -oso heldu esango nuke- batenak. Ematen dira egilearenak direla.
Bidean, ez uzteko bisitaldiak jasotzen ditu, herriko lagunenak; ohiko neskalagunarena ere. Momentu batean, harremanak ezartzen ditu neska holandar batekin, erromesa ere, eta horren lagunekin. Oso talde arraroa iruditzen zaio, zeren eta, antza, bidearen berezitasunaz aprobetxatuz, maltxurkeriei ekiten die.
Neskalaguna ohia eta holandar erromesarekin izaten dituen harremanen deskribapenak ez dira erotikoak, pornografikoak baino. Deskribapen horiek ez du ezer aportatzen narrazioari, dohanik dira, eta egileak, elipsiak erabiliz, ekidi zitzakeen, istorioa aldatu gabe.
Amaiera oso zabala geratzen da, zeren mutila Frómistan (Palentzian) amaitzen da bidea, Compostelaraino iritsi gabe.
Inori gomendatzekotan, 17-20 urte arteko mutilarentzat, baldin eta bidearekiko interesa badaukate. Narrazioak ez du merezi.
17 urteko mutil batek Donejakue bidea egiten erabakitzen du, bere etxeko giroa ihes egiteagatik(gurasoak banatzear daude eta). Abiapuntu xinple horrekin, egileak historioari ekiten dio, erabat lineala, bidea bera jarraituz, etapaka, egunez egun.
Bi atal bereizten dira nobelan: bata, protagonistari gertatuako gorabeherak, eta bestea, bidearen ezaugarri nagusien deskribapena (bidea, hiriak, artea, Historia...).
Protagonista berak kontatzen ditugu gertatutakoak -hots, lehenengo pertsonan. Erromesaldia egiten ari den ahala aurkituko du hainbat gauza ezezagunak berarentzat: aintzinako kondairak
-beste erromesek kontatuta-, hiritar batek ez duen ezagutzen lasaitasuna eta pakea bidean: mendiak, basoak, aranak... , eta batez ere, bakartasuna, zeinak uzten dio denbora galanta pentsatseko. Hemen bertan, nobelak porrot egiten du, nire ustez. Mutil honen pentsaera, burutazioak, ataratzen dituen ondorioak, ez dira gazte batenak, baizik eta heldu -oso heldu esango nuke- batenak. Ematen dira egilearenak direla.
Bidean, ez uzteko bisitaldiak jasotzen ditu, herriko lagunenak; ohiko neskalagunarena ere. Momentu batean, harremanak ezartzen ditu neska holandar batekin, erromesa ere, eta horren lagunekin. Oso talde arraroa iruditzen zaio, zeren eta, antza, bidearen berezitasunaz aprobetxatuz, maltxurkeriei ekiten die.
Neskalaguna ohia eta holandar erromesarekin izaten dituen harremanen deskribapenak ez dira erotikoak, pornografikoak baino. Deskribapen horiek ez du ezer aportatzen narrazioari, dohanik dira, eta egileak, elipsiak erabiliz, ekidi zitzakeen, istorioa aldatu gabe.
Amaiera oso zabala geratzen da, zeren mutila Frómistan (Palentzian) amaitzen da bidea, Compostelaraino iritsi gabe.
Inori gomendatzekotan, 17-20 urte arteko mutilarentzat, baldin eta bidearekiko interesa badaukate. Narrazioak ez du merezi.
Zlataren Egunkaria
Zlata Filipovic, 13 urteko neska bosniarra, egunkari hau egilea da. Beraz, protagonista. Hain ezaguna den Ana Frank-en modura, setiaturiko Sarajevon eguneroko bizitza eta sentimenduak isladatuz joan da bere egunkarian. Neska baten ikuspuntutik, gerra ankerkeriaren berri izaten dugu liburu honetan.
Zlatak kontatzen dizkigun gauza guztiak benetan dira hunkigarriak: gerra guztien ondorioak, kalteak, bonbardaketak, hilketak, herrien deusestatzeak... pentsarazteko dira.
Egileak, 13 urte baino ez duen neskatoak, ematen du helduagoa dela. Bere estilo, bere pentsamenduak eta burutazioak -eta, horrekin batera, adierazteko era, idazteko era- harritzekoak suertatzen zaio irakurleari.
Egunez egun adierazten dituen pasadizoen artean deneratiko topa dezakegu: une alaiak, tristeak, itxaropen gabekoak... guztiak oso hiztegi aberats eta esanguratsu orniturik.
Horrexegatik, eta egunkari baten egituragatik, oso irakurketa erreza suertatzen da.
Gomendagarria oso 13 urtetik gorako neska-mutilentzat.
Zlatak kontatzen dizkigun gauza guztiak benetan dira hunkigarriak: gerra guztien ondorioak, kalteak, bonbardaketak, hilketak, herrien deusestatzeak... pentsarazteko dira.
Egileak, 13 urte baino ez duen neskatoak, ematen du helduagoa dela. Bere estilo, bere pentsamenduak eta burutazioak -eta, horrekin batera, adierazteko era, idazteko era- harritzekoak suertatzen zaio irakurleari.
Egunez egun adierazten dituen pasadizoen artean deneratiko topa dezakegu: une alaiak, tristeak, itxaropen gabekoak... guztiak oso hiztegi aberats eta esanguratsu orniturik.
Horrexegatik, eta egunkari baten egituragatik, oso irakurketa erreza suertatzen da.
Gomendagarria oso 13 urtetik gorako neska-mutilentzat.
Suscribirse a:
Entradas (Atom)
